İçindekiler
Çanakkale özelinde henüz çözüme ulaşmamış sorunları saymak gerekirse ilk konu trafik problemi olacaktır. Diğerlerini depreme dayanıksız yapıların geciken yenilenmesi, zemini sağlam olmayan tarım alanlarında yapılaşma, kullanım suyunun temininde yaşanan sorunlar şeklinde sıralayabiliriz. Bu durumların bazıları hâlihazırda sorun olarak görülmese de yaşanacak nüfus artışı ve kentsel büyüme ile yakın bir gelecekte sorun hâlini alacaktır. Bu nedenle kentin yönetiminde olmak isteyenler geleceğin sorunlarını öngörerek tedbir almaya davranmalılar. Aksi durumda kent halkının medeni yaşam koşullarında yaşama hakkını sağlamaları mümkün olmaz.
Bir kenti yönetenler, kentin ihtiyaçlarını yalnızca yönetim süreleri boyunca değil 30 – 40 yıllık bazda ileriye dönük olarak planlamalıdır. Bu bağlamda Çanakkale’nin gelecek yıllardaki sorunları neler olabilir? Kentin deprem karşısında zemin problemi olup olmadığı, artan nüfusa bağlı olarak su ihtiyacı arttığında bunun nereden temin edileceği gibi konuların yanı sıra öncelikli problem olarak gördüğümüz trafik sorununu ele alacağız.
Trafiği Aşağı İndirmek Yerine Yukarı Taşımalıyız
Hâlihazırda bile kendini yeterince hissettiren trafik problemi, ilerleyen zamanlarda içinden çıkılamayacak duruma gelmeden önce çözülmelidir. Kentin trafiğini çözmek adına yetersiz kalan mevcut yollar karşısında ne yapılabilir?
Çanakkale’nin yüzde 75’i alüvyon zemin üzerinde olduğu için ulaşımı metro yoluyla yer altına taşımak çok zor ve maliyetli, belki de imkânsızdır. Bu durumda trafiğin yukarı taşınarak “havaray” sisteminin kurulması daha makuldür. Havaray sistemi ile Sarıçay Vadisi’nin ve kentte yer alan yolların üstü kullanıma açılacaktır. Böylece alttan su ve de diğer araçlar akarken üstten de havaray sisteminin asılı trenleri her gün yolcuları alttaki trafikle boğuşmak zorunda bırakmadan üstten kolayca taşıyacaktır.
Havaray projesi önerilirken kentin 50 yıllık gelişim vizyonu da dikkate alınmıştır. Bunun yanında kentin gelişeceği tahmin edilen alanların deprem riski bakımından yapılaşmaya uygun olup olmadığına da bakılmış, alüvyonlu zeminlerden uzak durulmuştur.
Nakliye ve Enerji Maliyetlerini Düşüren Sistem
Kentin yerleşim bölgelerinde kalan tarım alanları özellikle korunması gereken alanlardır. Günümüzde nakliye maliyetlerinin giderek arttığı düşünüldüğünde, kentin yanı başında yapılan üretimin bu sistemle kente ulaştırılmasında maliyet çok daha düşük olacaktır. Böylece kent halkı tarım ürünlerine çok daha az maliyetle ulaşmış olacaktır. Çanakkale ve Kepez’e yakın köyler uydu kentler hâline gelecek, arada kalan tarım alanlarında faaliyetlere devam edilecek, kesintisiz yapılaşma / kentleşmenin yerini uydu kentler alacaktır.
Özetlemek gerekirse önerilen havaray sistemi kent trafiğini çözerken, şehrin gelecek vizyonuna da katkı sunacaktır. İstasyonlar ve trenler üzerine yerleştirilecek panellerle güneşten elektrik elde edilerek trenin kullanacağı elektriğin bir kısmı sağlanmış olacaktır.
Japonya, Malezya, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Singapur gibi ülkeler yaygın bir şekilde havaray ve monorayı kullanan ülkeler arasında. Peki Türkiye’de havaray var mı? Evet, var. Vadistanbul’da havaray sistemi mevcut. Neden aynı sistem Çanakkale ve Kepez ilçelerimizde de kurulmasın? Bu proje ilk kez 2018’de önerilmiş, 2022 yılında tekrar gündeme taşınmıştı ancak hiçbir yöneticinin dikkatini çekmedi.
Çılgın Değil Akıllı Proje
Sarıçay Havaray Sistemi çılgın değil, akıllı bir proje. Şehrin gelişim alanları ve uydu kentlerine uzatılabilecek raylı sistemin çekirdeği önce Sarıçay üzerinde oluşturulmalıdır. Sonrasında kenti boydan boya kesen raylı sistem kurulmalıdır. Havaray trenleri ve istasyonlarının üzerine güneş paneli yerleştirilip elektrik elde edilebilir. Benzer projenin devamı Kepez’de de yer alabilir.
Çevreye Zararı Yok
Konuya çevre açısından bakacak hemşerilerimiz olacaktır. Haklıdırlar da. Yaptığımız her işte çevreyi korumak ve gözetmek zorundayız. Eleştirileri dikkatle dinlemeli ve ciddiye almalıyız. Haklı olunan konularda ilave çalışmalar yapmalıyız. Sarıçay’a yapılacak havarayın çevreye bir zararı söz konusu olmayacaktır. Sistem havadan gideceği için Sarıçay Vadisi’nde akan su ve etrafındaki ağaçlar bu yapıdan etkilenmeyecek, elektrikle çalışacağı için de hava kirliliği yaratmayacaktır. Bu sistemle Sarıçay Vadisi’nin kullanılmayan üst alanı trafiği rahatlatacak şekilde devreye girmiş olacaktır.
