İçindekiler
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) tarafından oluşturulan “GYODER Gösterge Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2023 1. Çeyrek Raporu”, sektörün yakın dönem performansını pek çok açıdan mercek altına alıyor. Çalışmadaki konut satış ve kira fiyatları, konut kredileri, ofis ve ticari gayrimenkuller gibi alanlardaki detaylı incelemeler dikkat çekiyor.
2023 Konut Fiyatları: Ankara’da %17,67, İstanbul’da %14,40 Artış
2023 Ocak-Mart döneminde konut fiyatlarındaki yükselişe dikkat çeken çalışma, Ankara’da %17,67, İstanbul’da ise %14,40 seviyesinde bir değer artışına dikkat çekiyor. 2023 yılı 1. çeyrekte deprem bölgesinde oluşan satılık konut stok durumuyla ilgili de rakamlar veren rapora göre Adıyaman’da Ocak’tan Mart’a satılık konutlar %93,3 seviyesinde azalırken bu ili %89,02 ile Malatya, %84,02 ile Hatay ve %81,88 ile Kahramanmaraş takip ediyor.
Kira Fiyatları 2023’te Artış Gösterdi
Rapora göre 2023 Ocak-Mart sürecinde kiralık konut fiyatlarında da artış yaşandı. Deprem bölgesinde ise bu artış, hızlı barınma ihtiyacı nedeniyle çok hızlı devam etti ve depremzedelerin taşındığı; Ankara, Konya, Aksaray, Niğde ve Sivas gibi illerdeki kiralık konut fiyatlarında da ortalamanın üzerinde bir yükseliş gözlemlendi.
2023 yılı Ocak-Mart döneminde deprem bölgesinde oluşan kiralık konut stoklarındaki düşüş oranı ise şöyle sıralandı:
- Adıyaman: %96,46
- Malatya: %91,88
- Kahramanmaraş: %91,18
- Elâzığ: %81,30
Konut Satışları 2022 İlk Çeyreğe Göre %11,5 Düştü
Çalışmanın devamında paylaşılan bilgilere göre 2023 ilk çeyrekte konut satışları da bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %11,5 düşüş göstererek 283.215 adet seviyesinde gerçekleşti. Bu rakamlar ışığında konut satışları üç çeyrek üst üste yıllık bazda düşüş göstermiş oldu. Söz konusu dönemde gerçekleştirilen satışların %29,6’sı birinci el (83.907), %70,4’ü ise ikinci el (199.308) konutlardan oluştu.
Raporda konut fiyatlarının artış oranı ile ilgili de şu ifadeler paylaşıldı:
Konut fiyatları artışı eylül ayında yıllık bazda en yüksek artış oranı olan %189,1’e ulaşılmasının ardından 5 ay üst üste düşüş kaydederek şubat ayı itibarıyla %141,5’e gerilemiştir. Reel artışlarda ise aralık ayında görülen en yüksek değerin ardından 2 ay art arda gerileme gerçekleşmiş ve reel artış yıllık bazda %55,6 olmuştur. Yeni konut fiyatlarında da konut fiyatlarıyla benzer bir tablo görülmekte olup şubat ayı itibarıyla yıllık bazda nominal %144,3, reel %57,4 oranında artış gerçekleşmiştir. Şubat 2023 itibarıyla Türkiye genelinde konut birim fiyatları 20.494 TL/m²’ye yükselirken üç büyük ilden İstanbul’da konut birim fiyatları 31.802 TL/m², İzmir’de 24.076 TL/m², Ankara’da 14.986 TL/m² olmuştur.
2023 Mart sonunda konut kredisi hacminin 392 milyar TL seviyesinde gerçekleştiğini ifade eden GYODER Gösterge Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2023 1. Çeyrek Raporu, 2022 Mart’ta %63,30 olan kamu bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payının 2023 Mart’ta %63,98 seviyesine çıktığını aktardı.
Ofis ve Ticari Gayrimenkul Kiralamalarında Artış Devam Etti
Raporun “Ofis ve Ticari Gayrimenkul” başlıklı kısmında ise 14 Mayıs’ta gerçekleşen seçim öncesinde yeni kiralama işlemleri ve kontrat yenilemelerinin hızlandığının altı çiziliyor. 2023 ilk çeyrekte artan enflasyon ve döviz kurunda devam eden hareketlilik neticesinde birincil kiralarda TL ve dolar bazında artışın sürdüğünü aktaran çalışmanın ilgili kısmı şöyle devam ediyor:
Pandemi sonrasında tüm dünyanın içerisinde bulunduğu resesyon ve sıkıntılı ekonomik durum ayrıca ülkede yapılacak genel seçim öncesi belirsizliği ile işlem adedinde düşüş kaydedilmiştir. Tüm bunlara rağmen A sınıfı ofislere talebin artması ve erişilebilirliğin yüksek olduğu merkezi iş alanı (MİA) bölgesine olan talebin yükselmesi ile düşük boşluk oranları kaydedilmeye devam etmektedir. 2023 yılının ilk çeyreğinin sonunda İstanbul ofis pazarında genel arz 6,46 milyon m² olarak aynı seviyede kalmıştır. Birinci çeyrekte toplamda 29.482 m² işlem gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı dönemine göre bakıldığında %76 oranında azalma kaydedilmiştir.
2023 İlk Çeyrek İtibarıyla AVM Arzı 14 Milyon m2
2023 ilk çeyrek itibarıyla Türkiye’deki mevcut alışveriş merkezi (AVM) arzının 453 AVM’de toplam 14 milyon m2 seviyesinde olduğunu ifade eden çalışma, tamamlanacak projelerle birlikte bu rakamın 2025 sonunda 15,2 milyon m2 seviyesine ulaşacağını aktarıyor. Yine rapordaki bilgilere göre organize perakende yoğunluğu ülke genelinde 1.000 kişi başına 164 m2 kiralanabilir alanken, İstanbul 328 m2 ile ülke ortalamasının iki katı perakende yoğunluğuna sahip konumda bulunuyor. Başkent Ankara ise 286 m2 perakende yoğunluğu ile ön plana çıkıyor.
Raporun ilgili kısmının devamında ise şu ifadeler paylaşılıyor:
2023 yılı birinci çeyreği sonunda bin kişi başına 164,4 m² olarak kaydedilen perakende yoğunluğunun inşaat hâlindeki projelerin tamamlanmasıyla 2025 yılı sonunda 173 m² seviyesine ulaşması beklenmektedir. Gelecek arzın %37’si İstanbul’da yer alırken, %17’si Bursa’da ve %12’şer oranla Ankara ve Konya’da yer almaktadır. Pazarda alışveriş merkezi geliştirme faaliyetlerinde hafif bir ivmelenme gözlense de gelecek arz Türkiye’deki perakende harcamaları dinamikleri değerlendirildiğinde kısıtlı kalmaya devam etmektedir.
Çalışmanın tamamını PDF olarak inceleyin.
