Kira Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Nasıl Çalışır?

Kira ilişkilerinde yaşanan anlaşmazlıklar, özellikle son yıllarda artan kira bedelleri ve tahliye sorunları nedeniyle sıkça gündeme geliyor. 2023’te yapılan yasal düzenlemeyle birlikte kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk süreci mahkemeye gitmeden önce zorunlu hâle getirildi. Bu sistem hem kiracı hem de ev sahibi açısından hızlı, ekonomik ve dostane bir çözüm sunuyor.

Arabuluculuk Nedir ve Nasıl Başvurulur?

Arabuluculuk, taraflar arasında doğan hukuki uyuşmazlıkların, tarafsız bir üçüncü kişi olan arabulucu aracılığıyla çözüme kavuşturulmasını amaçlayan bir yöntemdir. Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk, mahkemeye gitmeden önce çözüm aramanın ilk adımıdır.

Başvuru, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı’na bağlı arabuluculuk bürolarına yapılır. Başvuruyu hem kiracı hem de ev sahibi gerçekleştirebilir. E-Devlet üzerinden ya da adliyelerde bulunan arabuluculuk merkezlerine şahsen müracaat etmek mümkündür.

Kira Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Süreci Adım Adım

Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk süreci genel olarak 3 hafta içinde tamamlanır, ancak gerekli hallerde 1 hafta uzatma yapılabilir. Bu süreç şu adımlardan oluşur:

1. Başvuru: Taraflardan biri arabuluculuk bürosuna başvurur.
2. Arabulucunun atanması: Sistem tarafsız bir arabulucu atar veya taraflar kendi arabulucularını seçebilir.
3. Davet: Arabulucu, diğer tarafı toplantıya davet eder.
4. Toplantı: Taraflar, uyuşmazlık konularını arabulucu huzurunda görüşür.
5. Anlaşma veya anlaşmama: Taraflar uzlaşırsa anlaşma tutanağı düzenlenir ve mahkeme kararı niteliği taşır. Uzlaşma sağlanamazsa taraflar dava açabilir.

Arabuluculuk Ücretleri ve Ödeme Yöntemleri

Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk ücreti, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi’ne göre belirlenir. Bu sistem, mahkeme masraflarına kıyasla çok daha ekonomik bir çözüm sunar.

• Taraflar anlaşırsa ücret, genellikle iki taraf arasında eşit olarak paylaşılır.
• Anlaşma sağlanmazsa, ilk iki saatlik görüşme ücretini devlet karşılar. Ücretin kalan kısmı ise taraflarca ödenir.

Hangi Durumlarda Arabuluculuk Zorunlu Hâle Gelir?

2023 yılı itibarıyla kira sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar, zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmıştır. Yani kira bedeli, tahliye, depozito iadesi veya kira tespit davası gibi konularda önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Arabuluculuk aşaması tamamlanmadan dava açılırsa mahkeme davayı usulden reddeder.

Arabuluculukta Alınan Kararlar Bağlayıcı mıdır?

Arabuluculukta alınan kararlar bağlayıcıdır. Taraflar arasında yapılan anlaşma tutanağı, her iki tarafın da imzasıyla mahkeme kararı hükmünde olur. Bu belge, icra edilebilirlik şerhi alınmadan doğrudan icra edilebilir. Yani taraflardan biri yükümlülüklerini yerine getirmezse diğeri bu belgeyi kullanarak icra yoluna başvurabilir.

Kiracı ve Ev Sahibi Haklarını Arabuluculukla Koruma Yolları

Arabuluculuk süreci hem kiracının hem de ev sahibinin haklarını korur.

• Kiracılar için: Keyfi tahliye, haksız kira artışı veya depozitonun iade edilmemesi gibi durumlarda arabuluculukla hızlı çözüm sağlanabilir.
• Ev sahipleri için: Kira borcunun ödenmemesi, kiralananın amacı dışında kullanılması gibi durumlarda zaman kaybetmeden sonuç alınabilir. Taraflar, mahkeme sürecine göre çok daha az maliyetle ve dostane bir ortamda uzlaşma imkânı bulur.

2025 Arabuluculuk İstatistikleri ve Başarı Oranları

2025 yılı itibarıyla Adalet Bakanlığı verilerine göre, kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk başarı oranı %65’in üzerine çıktı. Ortalama çözüm süresi ise 18 gün olarak kaydedildi. Bu veriler, arabuluculuğun kira davalarındaki yükü önemli ölçüde azalttığını gösteriyor. Özellikle büyükşehirlerde, tahliye ve kira bedeli uyuşmazlıklarının büyük bölümü mahkemeye taşınmadan çözüme kavuştu.

Arabuluculuk Yerine Mahkemeye Başvurmanın Sonuçları

Zorunlu arabuluculuk kapsamındaki bir uyuşmazlıkta doğrudan mahkemeye başvurmak, süreci uzatır. Mahkeme, arabuluculuk süreci tamamlanmadığı için davayı reddeder. Bu da zaman kaybı ve masrafa yol açar. Ayrıca arabuluculukta uzlaşma sağlanması hâlinde, mahkemeye göre çok daha hızlı ve gizli bir çözüm elde edilir.

Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk, tarafların karşılıklı haklarını koruyarak hızlı, ekonomik ve kalıcı bir çözüm yolu sunar. Bu sistem hem kiracılar hem de ev sahipleri için mahkemeye alternatif olarak güçlü bir seçenektir.