İçindekiler
2024 yılı Ekim ayında ulusal düzeyde satılan 165.138 adet konut, bir yıl öncesine kıyasla %76 gibi oldukça yüksek bir artış göstermektedir. Bu artışta, 2023 Eylül – Aralık dönemindeki konut satışlarının düşük seyretmesinin yarattığı baz etkisi de önemli bir rol oynamaktadır.
Bu ay ulaşılan aylık konut satış adedi, neredeyse üç yıllık bir sürecin (Aralık 2022 hariç) en yüksek seviyesidir. Üstelik bu artış, yalnızca ekim ayına özgü bir durum değildir; temmuz ayından itibaren konut satışlarının bir önceki yılın aynı dönemine göre sürekli olarak yüksek seviyelerde gerçekleştiği gözlenmektedir. İlk 10 ayın toplam konut satışlarını 2023 yılı ile kıyasladığımızda %12 oranında bir artış yaşanırken, son üç aylık dönemdeki yıllık artış oranı yaklaşık %40 seviyesindedir.
Yatırımcılar Tekrar Konuta Yöneldi
Yılın ikinci yarısında konut satışlarında bir ivmelenme olduğu açıkça görülmektedir. Bu artışın başlıca nedenleri arasında;
- Konut fiyat artışlarının sınırlı kalması,
- Fiyatların artacağı beklentisi,
- Ertelenmiş alımların yeniden gündeme gelmesi,
- Geliştiricilerin ürettikleri kampanyalar,
- Deprem sonrası konut talebinde yaşanan artış yer almaktadır.
2024 Eylül verilerine göre ulusal düzeyde konut fiyatları yıllık bazda %26,1 oranında artış gösterirken, aynı dönemde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) %49,8, basit mevduat faizi ise %54,42 seviyesindeydi. Altın fiyatlarının yıllık artışı yaklaşık %78 olurken, döviz kuru (USD) konut fiyatları ile aynı oranda artış göstermiştir. Konut yatırımının görece daha fazla kazandırdığı yatırım enstrümanı ise Borsa İstanbul olmuştur. Aynı dönemde (2023 Eylül – 2024 Eylül) BİST 100 endeksi %16 seviyesinde artış göstermiştir.
Yatırımcıların konut fiyatlarını görece düşük kalmış olduğuna dair gözlemleri ve 2022 yıllarında yaşadığımız konut fiyatlarındaki yüksek artışların tekrarlanacağı beklentisi ile konut yatırımına geri dönüş yaptığı gözlemlenmektedir.
Arz Eksikliği Konut Fiyatlarını Daha da Artırabilir
Politika faizinin düşürüleceği, kredi faizlerinin azalacağı ve finansmana erişimin artacağına dair beklentiler de konut fiyatlarının yakın gelecekte artacağına dair bir algı oluşturmakta ve bu durum konut edinme talebini artırmaktadır. Üretim seviyelerinin beklentileri karşılayamaması, faiz indirimleri ile konut fiyatlarında daha fazla artış yaşanabileceği öngörüsünü desteklemektedir.
Ertelenen Konut Talebi Yılın İkinci Yarısında Piyasaya Döndü
Yılın ilk yarısında düşük seyreden ve ertelenmiş konut talebinin, yılın ikinci yarısında hızlı bir şekilde piyasaya geri döndüğü görülmektedir. İlk yarıda aylık konut satışları, uzun dönem ortalaması olan 100.000 konut / ay sınırını yalnızca iki kez geçebilmiştir. Bu dönemde ertelenen talebin yeniden piyasa dönüşü, konut satışlarındaki artışta etkili olmuştur.
Öte yandan geliştiriciler satışların beklenenden düşük seyrettiği dönemde satışları canlandırmak üzere çeşitli kampanyalar ve ödeme modelleri piyasaya sunmuşlardır. Bu kampanya ve ödeme modellerinin de satış artışlarına katkıda bulunduğu kanaatindeyiz. Geçtiğimiz 3 ayık dönemde ilk defa satılan konutlardaki artışın daha yüksek olduğu görülmektedir.
2023 yılında yaşanan deprem felaketi, ciddi bir yer değiştirme ve göç dalgasını da beraberinde getirmiştir. Bu göç hareketinin hâlen devam ettiği ve konut satışlarına az da olsa yansıdığı değerlendirilmektedir.
Bu etkenlerin temelinde, Türkiye’de konut / gayrimenkul ediniminin önemli bir yatırım ve güvence aracı olarak görülmesi yatmaktadır. Bu bağlamda, diğer yatırım enstrümanlarından çıkan veya çıkmayı düşünen yatırımcıların gayrimenkul piyasalarına yönelmeye başladığı söylenebilir.