İçindekiler
“İmar planlama terimleri” başlıklı yazı dizimin ikinci bölümünde, planlamalarda adı sıklıkla geçen; yerleşme, yerleşik, ticaret, karma kullanım ve daha pek çok alanın tam olarak ne anlama geldiğini aktaracağım.
Bir karma proje ya da konut projesini incelerken, kataloglarda veya imar planlarında; yerleşme alanı, yerleşik alan, ticaret alanı, sosyal kültürel alan gibi terimlere sıklıkla rastlarız. Belki de isim benzerliğindendir, planlardaki yerleşme alanı ve yerleşik alan terimleri de sıklıkla karıştırılır. O hâlde yazımıza, bu terimlerin anlamlarını açarak başlayalım.
Yerleşme Alanı Nedir?
Yerleşme alanı, imar planı sınırları içindeki yerleşik alanların ve gelişme bölgelerinin tamamını ifade eder.
Yerleşik (Meskûn) Alan Nedir?
Üst ölçek plan kararlarına uygun olarak imar planı ile belirlenmiş ve iskân edilmiş alanlardır. Buradaki ayırt edici kelime iskândır.
Ticaret Alanı Nedir?
Ticaret alanı, imar planlarında ticari kullanıma yönelik şekilde oluşturulan kısımlardır.
Karma Kullanım Bölgesi Ne Demek?
Ticaret, turizm, konut kullanımlarından konut hariç sadece birinin, ikisinin veya tamamının birlikte yer aldığı kısımlar karma kullanım alanıdır.
Sosyal ve Teknik Altyapı Alanları Nelerdir?
Sağlıklı bir çevre meydana getirme amacı ile planlanan sosyal altyapı alanları; eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, bahçe gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir.
Teknik altyapı alanları ise elektrik, petrol, doğal gaz iletim hatları, içme, kullanma suyu sistemleri ve yer altı/yer üstü her türlü arıtma, ulaştırma, haberleşme gibi servislerin temini adına yapılan tesislerdir. Açık veya kapalı otopark için de teknik altyapı alanı ifadesi kullanılmaktadır.
Sosyal ve teknik donatı alanlarında Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin EK-2 tablosunda belirtilen standartlara uyulmaktadır.
Sosyal ve Kültürel Tesis Alanı Nedir?
Sosyal hayatın kalitesini arttırmayı amaçlayan sosyal ve kültürel tesis alanları; toplumun kültürel faaliyetlerine yönelik hizmet vermek üzere yapılırlar. Müzeler, yurtlar, kreşler, kütüphaneler, anaokulları, bakım evleri, rehabilitasyon/halk eğitim merkezleri, sergi alanları, sanat galerileri, müze, konser, konferans ve kongre salonları, sinema, tiyatro ve opera sahneleri gibi farklı fonksiyonların yer aldığı alanlar bu başlıkta değerlendirilir.
Yürüme Mesafeleri Nedir, Nasıl Planlanır?
İmar planlarında geçen yürüme mesafelerinde; topoğrafya, yapılaşma, yoğunluk, mevcut doku, doğal ve yapay eşikler gibi unsurlar dikkate alınmaktadır. Yürüme mesafeleri ile sosyal altyapı alanlarının, nüfusun erişim mesafesinde planlanması amaçlanmaktadır.
İmar planlarında çocuk bahçesi, oyun alanı, açık semt spor tesisi, aile sağlık merkezi, kreş, anaokulu ve ilkokul fonksiyonları 500 metre, ortaokullar 1.000 metre, liseler ise 2.500 metre mesafe dikkate alınarak planlanabilir. Yine bu çerçevede; dini tesislerden küçük cami 250 metre, orta (semt) cami takriben 400 metre mesafe dikkate alınarak planlanır.
Sit Alanı Nedir?
İmar planlarında yoğunlukla geçen sit alanı kavramı, kendi içerisinde de ayrılmaktadır.
Arkeolojik Sit Alanı Nedir?
Arkeolojik sit alanları; eski uygarlıkların yer altında, yer üstünde ve su altındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan bölgelerdir. “(658 nolu İlke Kararı) Arkeolojik Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları”, arkeolojik sitlerin taşıdıkları önem ve özelliklerin yanı sıra alanda uygulanacak koruma/kullanma koşullarını kapsamaktadır.
Söz konusu ilke kararında 1. 2. ve 3. derece arkeolojik sit alanları da aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:
1. Derece Arkeolojik Sit Nedir?
Korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında, aynen korunacak sit alanlarıdır.
2.Derece Arkeolojik Sit Nedir?
Korunması gereken, ancak koruma ve kullanma koşulları koruma kurulları tarafından belirlenecek, korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanlarıdır. Bu alanlarda yeni yapılaşmaya izin verilmemesi yönünde karar verilmiştir.
3.Derece Arkeolojik Sit Nedir?
Koruma-kullanma kararları doğrultusunda yeni düzenlemelere izin verilebilecek arkeolojik alanlardır.
Kentsel Sit Alanı Nedir?
Kentsel sit alanları; mimari, mahalli, tarihi ve sanatsal özelliği bulunan, bir bütün olarak o yerleşmenin yaşam biçimini gelecek nesillere aktaran kültürel ve tabii çevre elemanlarının (yapılar, bahçeler, bitki örtüleri, yerleşim dokuları, duvarlar, sokaklar ve meydanlar vb.), birlikte bulundukları bölgeleri ifade etmektedir.
Doğal Sit Alanı Nedir?
2863 sayılı Kanun’un 3. maddesinin a bendinde yer alan tanımlara göre doğal sit alanları; jeolojik devirlere ait olan ve ender bulunmaları nedeniyle olağanüstü özellikleri bulunan bölgelerdir. Bu bölgeler; yer üstünde, yer altında veya su altında yer alabilir. Doğal sit alanları, 3 farklı şekilde tescil edilmiştir ve bunların koruma/kullanma koşulları da belirlenmiştir.
Kesin Korunacak Hassas Alan Ne Demek?
Kaynak değerlerinin korunması için bilimsel araştırmalar, eğitim ya da çevresel izleme amacıyla özel önlemler alınarak korunan bölgelere; kesin korunacak hassas alan denir. Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen bu alanlara yapı yasağı getirilir.
Nitelikli Doğal Koruma Alanı Nedir?
Doğal yapısı değişmemiş veya az değişmiş, modern yaşamdan ve insani faaliyetlerden önemli ölçüde etkilenmemiş bölgelere nitelikli doğal koruma alanı denir. Bu bölgelerde doğal süreçler hâkimdir ve doğal hayata dayalı geleneksel yaşam şekilleri korunur.
Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı Nedir?
Kesin korunacak hassas bölgeleri veya nitelikli doğal koruma alanlarını etkileyen, bu koruma bölgeleri ile bütünlük gösteren, korumaya katkı sağlayan doğal ve kültürel bakımdan uyumlu düşük yoğunluktaki faaliyetlere izin verilen bölgelere; sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı denir.
Yazı dizisinin bir önceki metni olan “İmar Planlama Terimleri: Birinci Bölüm” başlıklı makaleyi inceleyin.
İmpo İmar websitemizi ziyaret ederek daha fazla bilgiye ulaşmak için tıklayın.
