Etkinlikler
EMSAL.COM
  • Gündem
  • Sektör
  • Mevzuat
  • Analiz
  • İnovasyon
  • Sürdürülebilirlik
  • Söyleşi
  • Yazarlar
No Result
Tüm Sonuçları Göster
  • Gündem
  • Sektör
  • Mevzuat
  • Analiz
  • İnovasyon
  • Sürdürülebilirlik
  • Söyleşi
  • Yazarlar
No Result
Tüm Sonuçları Göster
EMSAL.COM

Ana Sayfa » Betonarme Yapılardaki Çatlaklar ve Çözümleri

Betonarme Yapılardaki Çatlaklar ve Çözümleri

Binalarda çatlak oluşumları, betonarme veya kâgir yapı elemanlarının yoğunluklarını kaybetmesine, rijitlik (katılık) ve taşıma güçlerinin azalmasına neden olur.

Osman Pekşen Osman Pekşen
23 Ocak 2023
Etiketler: Mimari, Sektör
Okuma Süresi:6 dakika
A A
bina çatlağı
PaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaş

İçindekiler

  • Binalarda Çatlak Türleri
  • Biçimlerine Göre Tehlikeli Yapı Çatlakları
  • Önlemler ve Onarım Usulleri
  • Çatlama ve Hasar Oluşumu Sonrası Yapılacak Onarım ve Alınacak Önlemler

Betonarme binalarda fiziksel/kimyasal etkiler sonucu gerilmeler nedeniyle oluşan yapısal ve uygulama kaynaklı çatlamalar, yapı elemanının dağılmayacak biçimde deformasyona uğraması şeklinde görülmektedir.

Binalarda Çatlak Türleri

Binalarda çatlak oluşumları, betonarme veya kâgir yapı elemanlarının yoğunluklarını kaybetmesine, rijitlik (katılık) ve taşıma güçlerinin azalmasına neden olur. Bu çatlamaları bazı ana başlıklar altında toplayabiliriz.

İlginizi Çekebilir

Deprem Odağında Yapısal Gelişimin Önemi

Deprem İzolatör Sisteminin Konut Sektöründeki Yeri

Yapısal Çatlaklar

Zati yük (yapı ağırlığı), hareketli yük (insan, eşya vb.) ve dinamik (deprem, diğer titreşimler, rüzgâr vb.) yüklerle oluşan gerilmeler nedeniyle meydana gelir. Mühendislik hizmeti almamış, tekniğine uygun olmayan tasarım ve uygulama yapılan binalarda görülen çatlaklardır.

Uygulama Kaynaklı Çatlamalar

Hatalı malzeme kullanımı, yanlış zaman ve yerde inşaat faaliyetleri ile işçilik hatası kaynaklıdır. Türleri şunlardır:

Çökme çatlakları: Yeterince pas payı bırakılmamış ve donatının uygun yerleştirilmediği, taze ve aşırı sulu betonla üretilmiş yapı elemanlarında görülür.

Plastik rötre (büzülme) çatlakları: Buharlaşma, ısı, rüzgâr ve diğer kimyasal nedenlerle oluşan yüzeysel ve tehlikesiz çatlaklardır.

Korozyon çatlakları: Uygun olmayan beton ve işçilikle yapılan betonarme taşıyıcı sistem içindeki donatının hidrotasyona uğrayarak genleşmesi (korozyon) sonucu ortaya çıkan, kolon/kirişlerin boyları yönünde ve kenarlarında/köşelerinde meydana gelen çatlamalardır. Dikkatle incelenmeleri gerekir.

Yapı oturma çatlakları: Genel olarak duvarlarda sıva ve boya çatlakları olarak ortaya çıkar. Kapı, pencere gibi yerlerin üst köşelerine rastlayan duvar kısımlarında görülen çatlamalar, oturma çatlaklarıdır. Zamana bağlı olarak azalırlar.

Titreşim çatlakları: Yapı içinde titreşim yapan makineler, çevrede çalışan iş makineleri ve ağır trafik yükleri gibi nedenlerle oluşur.

Boya, sıva ve duvar çatlakları: Taşıyıcı sistemin hareketine bağlı olarak oluştuğu gibi; kalitesiz malzeme ve işçilik, sıcaklık farkı, yapının farklı oturma hareketi yapması ve nem gibi nedenlerle meydana gelir.

Tasarım Çatlakları

Süneklik (esneklik) yoluyla taşıyıcı sistemin kapasitesinin arttırılmasını sağlamak için sistemin elastik ötesi şekil ve yer değiştirmesine izin verilerek tasarlanan binalarda, deprem dalgaları gibi önemli dinamik tesirler sonrasında çatlaklar oluşabilir. Hatta deformasyon miktarının, yatay taşıyıcılar üzerinde çatlak sınırları ötesine (plastik mafsal oluşumu) geçmesi söz konusu olabilir.

Burada hedeflenen, belirli çatlaklar oluşan yapıda ani göçme riskini ortadan kaldırmak ve yapıdan sağ olarak çıkabilmektir. Öte yandan, genleşmenin yapıda oluşturacağı hasarı önlemek adına düzenlenen dilatasyon derzleri üzerinde gözlenen çatlamalar da son derece normal ve kabul edilebilir bir durumdur.

Biçimlerine Göre Tehlikeli Yapı Çatlakları

Beton, basınca karşı yüksek ancak çekmeye karşı dayanımı düşük olan bir malzemedir. İşte bu çekme-gerilme nedeniyle malzemenin uzama eğilimi, çatlak oluşumuna yol açmaktadır.

Çatlak Hasarlarının Ortaya Çıkma Biçimleri

Eğilme çatlakları: Eğilmenin en yüksek olduğu bölgede; kolon ve kiriş boylarına dik olarak gelişir.

Kesme çatlakları: Kolon, perde, kiriş, duvar düşey eksenine eğik (45 derece civarında) olarak meydana gelir (iki yönlü yük etkilerinde “çarpma sembolü x” şeklindedir).

Burulma çatlakları: Yapı elemanının dönmesi sonucunda oluşan çekme gerilmesine dik yönde ve yapı elemanı eksenine eğik yönde çatlamalar ve ezilmeler oluşur. Taşıyıcı sistem ve özellikle düşey taşıyıcılar (kolon, perde, yığma yapı ana duvarları vb.) üzerinde meydana gelen bu çatlama şekilleri önemli olup 1,5-2,0 mm. üzerinde ve özelikle kesme kuvvetleriyle oluşan, yaklaşık 45 derece açı teşkil eden çapraz kesme çatlamaları çok tehlikelidirler. Burulma çatlamaları ise yapı elemanlarında boy kısalmasına, ezilmeye ve dağılmaya neden olur.

bina çatlağı

Önlemler ve Onarım Usulleri

Çatlama ve Hasar Oluşmadan Önce Alınacak Önlemler

Özellikle derin ve geniş çatlamalar, tasarım ve uygulama esnasında uyulmaması gereken kural, standart ve mevzuata uyulmaması ile ilgilidir. Mevzuat ve tekniğine uygun yapı üretimi, güçlendirmeye oranla çok daha ekonomik ve sağlıklıdır.

Bu bağlamda, “tasarım-uygulama-denetim” üçgeni içinde binaların yapım kurallarına uygun biçimde davranılması gerek kişi gerek ülke ekonomisi açısından çok önemlidir.

İnşaat başlamadan ve uygulama esnasında çatlama ve hasar oluşumlarının önünde geçmek çok önemlidir. Bu çerçevede, uyulması gereken bazı esaslar şunlardır:

  • Tasarım ve uygulama esnasında konstrüktif esaslara/standartlara uygun biçimde davranılmalıdır.
  • Bina taşıyıcı sistemi oluşturulurken, yapı çeliği miktarının uygunluğuna ve beton içine yerleştirilmesine özen gösterilmeli; pas payları (çelik ve beton arası mesafe) denetlenmeli ve mesnet bölgelerinde enine donatı sıklaştırmaları yapılmalıdır.
  • Beton dayanımının düşük olmaması, aderansın (betonun çeliğe yapışma özelliği) kuvvetli olması sağlanmalıdır. Beton dökümü esnasında vibratör kullanımı ihmal edilmemeli, şantiyede sonradan sulandırılan betona izin verilmemelidir. Beton dökümü esnasında iklim koşulları dikkate alınmalı, döküm sonrasında ise sulama işlemi ihmal edilmemelidir. Gerekirse beton kürü uygulanmalıdır.
  • Temelin zemine oturma ihtimali gözetilmeli, farklı zemin oturumlarına izin verilmemelidir.
  • Yapıda gerekliyse “dilatasyon derzi” (genleşme, titreşim vb. gibi nedenlerle yapı bloklarının parçalara ayrıldığı kısım) uygulaması ihmal edilmemelidir.
  • Beton, çelik, kalıp, duvar, sıva, alçı, boya işlerinde malzeme ve işçilik kalitesine önem verilmelidir. Boya, sıva ve alçı yapımı esnasında gerekirse çatlamayı önleyici kimyasal, file, boya astarı ve benzeri malzemeler kullanılmalıdır.
  • Su tesisatı, projesine uygun olarak yapılmalı; tesisat nedeniyle su akıntısına izin verilmemelidir. Yağmur olukları, dere ve giderlerden su sızıntısı olmamalıdır. İzolasyon işleri detaylı ve eksiksiz biçimde yapılmalıdır.

bina çatlağı

Çatlama ve Hasar Oluşumu Sonrası Yapılacak Onarım ve Alınacak Önlemler

Çatlama hasarı onarımı yapılmasının ön şartı; deformasyonun kabul edilebilir seviyede olmasıdır. Hafif hasarlı ve kısmen orta hasarlı yapılar onarılabilir düzeyde olup, ağır hasarlı yapıların onarımı olanaksızdır. Öncelikli işlem, çatlamanın kaynağının bulunmasıdır. Çatlağın taşıyıcı sistem çatlağı mı yoksa sıva/boya çatlağı mı olduğunun tespiti için çatlak çevresi kazınarak gözlem yapılmalıdır. Mevcut binalarda oluşan çatlak hasarlarının yerleri ve nedenleri ile onarımları için alınabilecek bazı tedbirler şunlardır:

Betonarme yapı elemanı çatlakları: Kabul edilebilir derecede çatlak hasarı olan kısımlarda onarımlar gerçekleştirilmekte, böylelikle hasarın büyümesinin önüne geçilebilmektedir. Öncelikle, hasar bölgesi açılarak çelik donatı temizlenir. Çelik yüzeyler gerekli yapı kimyasalıyla astarlanır, hasarlı bölgeye epoksi (yüksek mukavemetli yapıştırıcı özellikli malzeme) enjeksiyonu yapılır. Yüzey koruyucusu olarak da kimyasal içerikli çimento esaslı harç veya reçineyle kaplanır.

Duvar ve sıva çatlakları: Çatlayan sıva ve duvar bölümü açılarak temizlenir; yüzeyler arasında yapışmayı artıracak çimento enjeksiyonu veya mastik vb. malzeme kullanılır; yüzeye astar tatbik edilerek uygun karışımlı çimento harcıyla yeniden sıvanır. Deformasyon bölgesi temiz ve nemli tutulmalıdır.

Boya çatlakları: Çatlak çevresi spatula yardımıyla ile iyice kazınır, gerekirse çatlak açılarak alçı ya da onarım macunu ile doldurulur; zımpara yapılarak yeniden boyanır. Kaliteli boya kuru zeminde, 2-3 kat halinde uygulanmalıdır.

Tesisat çevresi çatlamalar: Su tesisatının ve giderlerin onarılması, uygunsa hasar bölgesinden uzaklaştırılması gerekmektedir. Çatı oluklarının, derelerin ve yağmur iniş borularının temizlenmesi, gerekirse tamir edilmeleri uygun olacaktır.

Cephe çatlakları: Yapı oturması, dinamik tesirler, genleşme, iklimsel koşullar ve üst üste gelen malzemenin farklı çalışmalarından kaynaklanır. Birleşimi sağlayacak malzeme enjeksiyonu, astar ve uygun cephe kaplaması ile doğru ve titiz bir işçilikle çözüm sağlanır.

Sonuç olarak; belirgin çatlak deformasyonları görülen bir yapının sağlıklı ve güvenli olduğuna karar verebilmek adına, çatlama genişliği ve uzunluğunun nerede ve ne kadar ne zaman, nasıl ve hangi şartlarda oluştuğunun belirlenmesi; yapı taşıyıcı sistemi ile dolgu elemanları arasındaki ilişkinin gözlemlenerek saptanması gerekmektedir. Bu bağlamda, “yapı denetimi” konusunda yetkin ve deneyimli teknik danışmanlardan yararlanılması uygun ve yerinde olacaktır.

PaylaşGönderPaylaşTweetPaylaş
Önceki

GYODER, 2023 Vizyonunu ve Projelerini Açıkladı!

Sonraki

Mekânlar Yaratıcılığı Etkiler mi?

Sonraki
Özellikle son yıllarda yaratıcılığın iş hayatındaki öneminin üzerinde daha da fazla duruluyor. Peki, çalışma alanının yaratıcılığa etkisi nasıl?

Mekânlar Yaratıcılığı Etkiler mi?

BU HAFTA EN ÇOK OKUNANLAR

Konut Piyasasında 2023 Nasıl Geçecek?
Analiz

Konut Piyasasında 2023 Nasıl Geçecek?

Onur Altın
24 Ocak 2023

2022 Konut Satış Rakamları 2022 yılının başında konut piyasasında aşırı artan fiyatların sektör açısından daralma getireceğini yazıyorduk ve yılın ikinci...

Devamını Oku
İmar Planlarına İtiraz Hakkının Önemli Detayları

İmar Planlarına İtiraz Hakkının Önemli Detayları

4 Ocak 2023
3. Uluslararası Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Konferansı

Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Konferansı 1. Gün

2 Şubat 2023
Dairelerde Balkon Kapatmak Yasal mı?

Dairelerde Balkon Kapatmak Yasal mı?

17 Ekim 2022
Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Konferansı

Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Konferansı 2. Gün

3 Şubat 2023

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Sektör

Doğru Gayrimenkul Seçiminin Yaşam Kalitesine Etkisi

8 Eylül 2022
Analiz

Sektör Raporlarına Göre Konut Fiyatlarında Son Durum

26 Nisan 2022
Gündem

Sektörün Geleceği Gayrimenkulde Liderler Zirvesi’nde Konuşuldu!

2 Aralık 2022
Sektör

A’dan Z’ye Gayrimenkul Değerlemesi ve Finansı

18 Ağustos 2022
EMSAL.COM

Emsal.com, Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden gayrimenkul sektörüne ışık tutmak amacıyla kurulmuştur.
 
Sektörün önemli konu başlıklarına dair farkındalığı hem üretici hem de tüketici açısından artırmak adına uzman kalemlerin görüşlerine yer verilen bu platformda, söz konusu alan; geniş bir perspektiften mercek altına alınmaktadır.
 
Emsal.com;

  • Uzman görüşlere ev sahipliği yapar,
  • Gayrimenkul sektörünün dijital kütüphanesidir,
  • Güvenli, kaliteli, tarafsız ve özgün içerikler yayınlar.

  • En Çok Okunanlar

  • İmarda Terimler ve Hesaplamalar
  • Yeni Evim: Ev İsteyenlere İmkân
  • Dairelerde Balkon Kapatmak Yasal mı?
  • İmar Planı Tadilatı Nedir ve Nasıl Yapılır?
  • Vaziyet Planı Nedir?
  • Kiracı Satılacak Evi Göstermek Zorunda mı?
  • Ruhsata Tabi Binaların Yıkım Mevzuatı
  • Değer Artış Kazancı Tespitinde İktisap Tarihi
  • Mimaride En Çok Kullanılan Yapı Malzemeleri
  • Kentsel Gelişimde Sürdürülebilir Modeller
  • Kategoriler

    • Gündem
    • Sektör
    • Mevzuat
    • Analiz
    • İnovasyon
    • Sürdürülebilirlik
    • Söyleşi
    • Yazarlar

    Politikalar

    • Yayın İlkeleri
    • KVKK Aydınlatma Metni
    • Gizlilik Politikası
    • Çerez Politikası

    E-Bülten

    Tüm güncel gelişmeler ve haberler için
    e-posta listemize abone olun!

      • Hakkımızda
      • Künye
      • Etkinlikler
      • İletişim

      © 2023 | Tüm Hakları Saklıdır. | emsal.com

      No Result
      Tüm Sonuçları Göster
      • Gündem
      • Sektör
      • Mevzuat
      • Analiz
      • İnovasyon
      • Sürdürülebilirlik
      • Söyleşi
      • Etkinlikler
      • Konular
      • Hakkımızda
      • Künye
      • İletişim

      © 2023 | Tüm Hakları Saklıdır. | emsal.com

      Deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK uyarınca kullanılan çerezler yönetebilir. Daha fazla bilgi için tıklayın.