İçindekiler
Akıllı şehri özet bir tanımlamayla, “kent yaşamını kolaylaştırmak adına teknolojik çözümlere odaklanılan projeler” olarak belirtebiliriz. Teknolojinin gelişimiyle birlikte dönüşen yaşam biçimine bir nevi hazırlık olan akıllı şehirlerin, dijitalleşen dünyada bireylere büyük kolaylıklar sağlayacağına kesin gözüyle bakılıyor. Global düzeydeki teknolojik gelişmeleri göz önüne aldığımızda diğer pek çok alan gibi akıllı şehirler konusunda da yarın pişman olmamak adına bugünden hazırlık yapılması, âdeta bir zorunluluk olarak karşımıza çıkıyor. Bu noktada kamunun, özel sektörün ve hatta ülkenin her bir bireyinin, ortak bilinçle hareket etmesi gerekiyor.
Konuya daha dar bir ölçekten baktığımızda ise yine akıllı şehirler konusunda, kentlerin oluşumunda kilit rolü bulunan gayrimenkul sektörü profesyonellerinin de hazırlıklı olması gerekliliğiyle karşılaşılıyor.
Akıllı Şehirler Nedir? Akıllı Şehir Çözümü Nedir?
Gelecek için bu denli öneme sahip olan akıllı şehirler, küresel ölçekte pek çok yapı tarafından da farklı tanımlanıyor. Zihinlerde net bir çerçeve çizebilmek ve farklı yapıların aynı başlıkta ne gibi değişikliklere odaklandığını ortaya çıkarabilmek adına bu tanımlamalara göz atmak yerinde olacak.
Farklı Yapılar, Farklı Tanımlamalar
Avrupa Parlamentosu bu alanda, “Akıllı şehir; çok paydaşlı, belediye odaklı ortaklık temelinde BİT tabanlı çözümler ile kamu sorunlarını çözme yaklaşımını benimseyen şehirdir.” şeklinde bir tanımlama yaparken İngiliz Standartları Enstitüsü ise konu hakkında, “Akıllı şehir; ekosistem varlıklarına sürdürülebilir, müreffeh ve kapsayıcı bir gelecek sunmak için fiziksel, dijital ve insani sistemlerin yapılandırılmış bir çevre ile etkin entegrasyonudur.” ifadelerini kullanıyor.
Devamında Uluslararası Standartlar Teşkilatı akıllı şehir tanımlamasında, “Şehrin planlamasını, yönetimini, inşasını, akıllı hizmetleri kolaylaştıracak nesnelerin interneti, bulut bilişim, büyük veri ve entegre coğrafi bilgi sistemleri gibi yeni nesil bilgi iletişim teknolojilerinin uygulandığı yeni bir kavram ve yeni bir modeldir.” derken, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği de “Akıllı ve sürdürülebilir şehir, mevcut ve gelecek nesillerin ekonomik, sosyal, çevresel ve kültürel ihtiyaçlarını gözetirken; yaşam kalitesini, şehircilik hizmet sunumunun verimliliğini ve rekabet gücünü artırmak için bilgi ve iletişim teknolojilerini ve diğer araçları kullanan yenilikçi bir şehirdir.” diyor.
Peki, akıllı şehirleri biz nasıl tanımlıyoruz?
Bu soruya cevap verebilmek adına konuya yerel düzeyden baktığımızda ise karşımıza; T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının, 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında bu kavramı, “Paydaşlar arası iş birliği ile hayata geçirilen, yeni teknolojileri ve yenilikçi yaklaşımları kullanan, veri ve uzmanlığa dayalı olarak gerekçelendirilen ve gelecekteki problem ve ihtiyaçları öngörerek hayata değer katan çözümler üreten daha yaşanabilir ve sürdürülebilir şehirler.” şeklinde tanımladığı çıkıyor.
Akıllı Şehirler Eylem Planı
Kent yaşamı için gelecekte ciddi öneme sahip olacak akıllı şehirler konusunda Türkiye, 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı adıyla kapsamlı bir yol haritası oluşturdu.
TÜBİTAK BİLGEM Yazılım Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (YTE) tarafından geliştirilen ve T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının politika sahipliğinde yürütülen eylem planının, 530 ekosistem paydaş organizasyondan 1023 uzmanın ortak görüşüyle oluşturulduğu biliniyor. Üstelik bu çalışma, şehir dönüşümünde ulusal ölçekte hazırlanan 4’üncü strateji ve 3’üncü eylem planı olmasıyla da ön plana çıkıyor.
Söz konusu plan kapsamında belirlenen dört stratejik amaç ise şu şekilde sıralanıyor:
- Etkin akıllı şehir ekosistemi oluşturulacaktır.
- Akıllı şehir dönüşüm kapasitesi arttırılacaktır.
- Akıllı şehir dönüşümünde kolaylaştırıcı ve yönlendirici yöntem uygulanacaktır.
- Şehircilik hizmetlerinde akıllı şehir dönüşümü sağlanacaktır.
2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı’nın tamamını incelemek için tıklayınız.
Sürdürülebilir ve Akıllı Kentler, Dünyadaki Akıllı Şehir Uygulamaları
2018 yılında Elden Strategy Institute (Elden Strateji Enstitüsü) tarafından, dünyadaki kent yönetimlerinin akıllı şehir çözümlerini değerlendirmek adına 10 madde ortaya atıldı.
Söz konusu değerlendirme maddeleri, şöyle sıralanıyor:
- Vizyon
- Liderlik
- Bütçe
- Finansal teşvikler
- Destek programları
- Kabiliyetin hazırlıklı olma durumu
- İnsan odaklılık
- İnovasyon ekosistemleri
- Akıllı politikalar
- Geçmiş performans
Ardından bu kıstaslar ışığında kentlerin “akıllı şehir karnesi” ortaya çıkarılarak bir sıralama yapıldı.
Söz konusu sıralamaya göre en yüksek puan alan 10 şehir, şu şekilde belirtildi:
- Londra
- Singapur
- Seul
- New York
- Helsinki
- Montreal
- Boston
- Melburn
- Barselona
- Şanghay
Türkiye’de Akıllı Şehirler Hangileri?
Türkiye’de akıllı şehir planlamaları, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ve kent yönetimlerinin verdiği önemle paralel şekilde gelişmeye devam ediyor. Özetle ülkemizde henüz yeni sayılabilecek bir başlık olsa da akıllı şehirler konusunda başarılı örneklerimiz bulunuyor.
Türkiye’deki akıllı şehir uygulamalarının gelişimine katkı sağlamak ve bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla kurulan Akıllı Şehirler sitesinde akıllı şehir teknolojileri kapsamında ülkemizin öne çıkan şehirleri de listeleniyor. Buna göre; Antalya, Bursa, Çanakkale, Çorum, Elâzığ, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Trabzon ve Şanlıurfa gibi kentler akıllı şehir teknolojilerinde başarılı örneklere ev sahipliği yapıyor. Detaylandırmak gerekirse Türkiye’nin en kalabalık kenti olan İstanbul’daki; akıllı park yönetimi, akıllı geri dönüşüm konteyneri, adaptif trafik yönetim sistemi ve ulaşım yönetim merkezi gibi uygulamalar; ülkemizin akıllı şehir karnesine olumlu anlamda yansıyor. Tüm bunların yanı sıra Türkiye’deki örnek projelerin tamamına, söz konusu portaldan ulaşılabiliyor.
Akıllı Şehirler Lüks mü? İhtiyaç mı?
Her ne kadar bugün için bir lüks gibi görünse de yarının dünyasında akıllı şehirlerin, her ülke hatta her vatandaş için vazgeçilmez olacağı düşünülüyor. Zira yapılan araştırmalar, gelecekte kentlerde ortaya çıkabilecek sorunların çoğunun akıllı şehir çözümleriyle yok edilebileceğini gösteriyor. Bunlara örnek vermek gerekirse akıllı şehirlerin sağlayacağı kazanımlarla ilgili en çok konuşulan konular arasında; ulaşım kolaylıkları, enerji verimliliğinin arttırılması, hava kirliliğinin önüne geçilmesi, sunulan hizmetlerde hız kazanılması, yerel yönetimlerin ve ekonomilerin gelişimine katkı sağlanması gibi birbirinden önemli başlıklar bulunuyor.
Kaynak:
2020-2023 ULUSAL AKILLI ŞEHİRLER STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI
T.C. ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI AKILLI ŞEHİRLER PORTALI
ŞEHRİ AKILLI YAPAN ÖZELLİKLER VE DÜNYADA ÖNE ÇIKAN AKILLI ŞEHİRLER
