İçindekiler
Türkiye’nin önde gelen gayrimenkul platformlarından Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER), gayrimenkul sektörünün alt segmentlerini üçer aylık dönemler hâlinde değerlendirdiği, GYODER Gösterge: Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2023 – 3. Çeyrek Raporu’nu yayınladı.
Rapor, sektördeki temel ekonomik verilerden konut satış rakamlarına, konut kredilerinden ofis ve ticari gayrimenkullere kadar pek çok başlıkta sektörün yakın dönem performansını geniş bir perspektiften gözler önüne seriyor.
Çalışmaya göre, 3. çeyrekte 334,295 adet konut satışı gerçekleşti. Türkiye genelinde birim metrekare fiyatı 27,840 TL’ye ulaşırken en yüksek metrekare fiyatı ise 41,766 TL ile İstanbul’da gerçekleşti. İpotekli satışlar ile yabancıya konut satışlarındaki keskin düşüş ise raporda öne çıkan veriler olarak dikkat çekti.
Konut Satışları Yılın 9 Ayında Yüzde 14,9 Düştü
Raporda aktarılan bilgilere göre inşaat maliyet endeksi (2023 Ağustos) yıllık olarak yüzde 66,46 arttı. Endeksin alt kırılımlarına bakıldığında aynı dönemde malzeme fiyatları yüzde 52,18, işçilik maliyetleri de yüzde 113,27 olarak yükseldi. Her ne kadar konut satışlarında yıllık bazda dört çeyrektir devam eden düşüş serisi sona erse de yılın ilk dokuz ayı toplamındaki konut satış adedi geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 14,9 düşüşle 900.074 adet olarak gerçekleşti.
İpotekli Satışlarda Ciddi Gerileme
Rakamların satış durumuna göre analiz edildiği rapora göre birinci el satışların üçüncü çeyrekte 2013 yılından beri en düşük seviyesine gerilediği gözleniyor. Verilere göre üçüncü çeyrekte 97.439 adet konut, ilk kez satışa konu olurken ilk el satışların toplam satışlar içerisindeki oranı bir önceki çeyrek verisi olan yüzde 30,9’dan yüzde 29,1’e gerilemiş durumda. Bunun yanında ikinci el konut satışlarının payı ise yüzde 70,9 olarak gerçekleşmiş olup 236.856 adet konut ikinci el olarak satıldı.
İlgili kısım raporda şu şekilde ifade ediliyor:
Satış şekline göre yapılan değerlendirmelerde ipotekli satışlarda yüzde 37,2 oranında gerileme ile birlikte ipotekli satışların veri tarihindeki en düşük üçüncü çeyrek verisinin gerçekleştiği görülmektedir. İpotekli satışların toplam satışlar içerisindeki oranında bir önceki çeyrek gerçekleşmesi yüzde 22,2 iken üçüncü çeyrekte bu oran yüzde 11,8’e gerilemiştir. Bu gerilemenin başlıca nedeni konut kredisi faiz oranlarının ağırlıklı ortalamasının 2003 yılının 3. çeyreğinden bu yana en yüksek verisine ulaşarak yüzde 36,5’e yükselmesi olmuştur. Yıllık bazda bakıldığında, ipotekli satışlar yüzde 32,5 oranında gerileme kaydederken diğer satışlarda yüzde 8,2 artış gözlenmiştir. Bu sonuçlarla üçüncü çeyrekte, ipotekli satışlar 39.354 adet, diğer satışlar 294.941 adet olmuştur.
Uluslararası Yatırımcıya Satışlar Ne Durumda?
Raporda uluslararası gayrimenkul yatırımcılarına yapılan konut satışları ile ilgili, “Yabancılara yapılan satışlar üçüncü çeyrekte 8.789 adet olurken konut satışlarının geneline kıyasla yıllık bazda yüzde 38,4 oranında gerileme kaydederek toplam konut satışlarından ayrıştığı gözlemlenmiştir” ifadesi kullanıldı.
Analize göre yabancılara yapılan konut satışlarının (ocak – eylül dönemi olarak bakıldığında) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 43,5 azalmayla 28 bin 64 adet olarak gerçekleştiği görülüyor. Araştırmanın ilgili kısmında şu bilgiler aktarılıyor:
Yabancılara satışların toplam satışlar içerisindeki payı da bir önceki çeyrek gerçekleşmesi olan yüzde 3,0’dan yüzde 2,6’ya gerilemiştir. Ülke uyruklarına göre en yüksek alım Rusya Federasyonu vatandaşları tarafından yapılmış olup il bazında üçüncü çeyrekte en yüksek satış 2.922 adet konutla Antalya’da gerçekleşmiştir. Antalya yüzde 33,2 ile birinci sırada yer alırken ikinci sırada yüzde 32,7 pay ile İstanbul, üçüncü sırada ise yüzde 8,2 pay ile Mersin bulunmaktadır.
Konut Kredisi Hacmi 445,9 milyar TL’ye Ulaştı
Konut kredisi kullanımlarına dair detaylara yer verilen rapora göre 2023 Eylül ayı itibarıyla konut kredilerinde aylık faiz oranı yüzde 2,98, yıllık bileşik faiz ise yüzde 42,21 seviyesinde gerçekleşti. Bu oranlar son 10 yılın en yüksek değerleri olarak kaydedildi. Rapora göre 2023 yılı Eylül ayı sonunda konut kredisi hacmi 445,9 milyar TL seviyesine ulaştı.
Rapora göre 2023 yılı 2. çeyrek döneminde kullandırılan konut kredisi miktarı 62.486 milyon TL oldu. Konut başı ortalama kullandırılan kredi tutarı ise 940.000 TL olarak belirtildi. Araştırmaya göre 2023 yılı 3. çeyrek döneminde İstanbul’da 100 metrekarelik bir konut için kullanılacak konut kredisinin aylık taksitleri hane halkı gelirinin yüzde 92’si oranında.
Raporun tamamını PDF olarak inceleyin.
