İçindekiler
Emlak vergisi oranları, sanayi, ticaret ve inşaat gibi birçok sektörde dolaylı ama güçlü etkilere sahip bir mali unsur. Özellikle Türkiye gibi yüksek arsa değeri ve büyükşehir baskısı altındaki şehirlerde bu vergiler gerek bireysel talep ve gerekse de sektörel kararları doğrudan şekillendirebiliyor.
Şimdi siz değerli okurlarımıza başlıklar hâlinde emlak vergisine dair bazı hususları açıklamaya ve aydınlatmaya çalışacağız:
2025 Yılı İçin Emlak Vergisi Oranlarındaki Değişiklikler
Türkiye sınırları içinde sahip olunan arsa, arazi, iş yeri ve konutlar için, belediyeler nezdinde kayıtlı olan emlak vergisine esas değerler üzerinden binde 1 ila 6 oranında emlak vergisi ödenmektedir.
Bu değer yani emlak vergisine esas değer, Emlak Vergisi Kanunu‘nun 29. maddesinde bulunan vergi değeridir. Bu vergi değeri, her yıl yeniden değerleme oranının yarısı oranında artırılarak uygulanmaktadır. Bu hesaplama konutun bağlı bulunduğu belediyelerce yapılır. 2025 yılı vergi değerleri, 2024 yılı vergi değerlerinin, bu yıla ait yeniden değerleme oranının yarısı olan (% 43,93 / 2=) % 21,96 oranında artırılması suretiyle bulunur.
Büyükşehirlerde ve Diğer Bölgelerde Emlak Vergisi Farkları
Emlak vergisi; mesken, diğer binalar, arsa ve araziler için ayrı ayrı belirlenmişken, bu durum emlak vergisine konu kıymetin büyükşehir sınırları içinde yahut dışında olmasına göre de değişmektedir.
Eğer emlak vergisine konu kıymet, büyükşehir sınırları içinde ise emlak vergisi oranı diğer bölgelere nazaran 2 kat uygulanmaktadır. Bu durumu açıklayan tablo aşağıdaki gibidir:
Emlak Türü | Büyükşehir Dışında Kalan | Büyükşehir İçerisinde Yer Alan |
Meskenler | Binde 1 | Binde 2 |
Diğer Binalar | Binde 2 | Binde 4 |
Araziler | Binde 1 | Binde 2 |
Arsalarda | Binde 3 | Binde 6 |
Emlak Vergisi Oranları Nasıl Belirleniyor?
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’na göre Türkiye sınırları içerisinde bina ve arsa sahibi olan kişiler vergiye tabidir.
Emlak vergisi oranları bu kanunun 8. ve 18. maddelerinde düzenleniyor. İlgili kanun maddelerinde yer alan oranlar bir önceki başlıkta yer verilen tabloda bulunuyor. Tabloda yer alan oranlar, belediyeler bünyesinde faaliyet gösteren takdir komisyonu tarafından belirlenen gayrimenkulün emlak vergisi bedeline uygulanıyor.
Emlak Vergisi Ödeme Tarihleri ve Gecikme Cezaları
Emlak vergisi birinci taksiti mart, nisan ve mayıs aylarında (31 mayıs hafta sonuna geldiği için 2 hazirana kadar), ikinci taksiti kasım ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödenebilmektedir.
Emlak vergisinin zamanında ödenmemesi durumunda, geciken taksit tutarı için ödemenin geciktiği her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesinde belirtilen oranda gecikme zammı hesaplanır.
8484 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, 21 / 05 / 2024 tarihinden itibaren gecikme zammı oranı her ay için ayrı ayrı olmak üzere %4,5 olarak uygulanacaktır.
Yeni Düzenlemelerle Emlak Vergisinde Kimler Avantajlı?
Bazı kişiler ise belli şartları sağlamaları hâlinde, kıymetleri için uygulanacak olan emlak vergisi oranı indirimli (yüzde 0) olarak uygulanıyor. Aşağıda sayılan kişiler indirimli emlak vergisi oranı (yüzde 0) uygulamasından yararlanabiliyorlar. Yani bu kişiler kapsama giren meskenleri için emlak vergisi ödemiyorlar:
- Emekliler,
- Hiçbir geliri olmayanlar,
- Engelliler,
- Gaziler,
- Şehitlerin dul ve yetimleri.
Yani hiçbir geliri olmayanlar, emekliler, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri, brüt 200 metrekareyi aşmayan tek konutları için emlak vergisinden muaf olacaklar. İlgili mevzuatta geliri olmayanlar için tek istisna, 18 yaşını doldurmamış ve kendisine bakacak vasisi bulunan kimselerdir. Bu durumda olan kişiler emlak vergisinden muaf tutulmuyor.
İndirimli emlak vergisi oranı (yüzde 0) uygulamasından yararlanmak için bazı şartlar bulunmaktadır:
Şöyle ki;
- Türkiye sınırları içinde sadece tek bir konuta (mesken) sahip olunması (imar barışı kapsamında yapı kayıt belgesi alınmış konutlar dahil),
- Bu konutun brüt yüz ölçümünün 200 metrekareyi aşmaması.
Yukarıdaki şartların sağlanmaması hâlinde, indirimli vergi oranı (yüzde 0) uygulamasından yararlanmaları mümkün olmadığı gibi bütün gayrimenkuller için emlak vergisi ödemeleri gerekiyor.
Emlak Vergisi Oranlarının Sektör Üzerindeki Etkileri
Emlak vergisi oranlarının sektör üzerindeki etkileri özellikle üretim, ticaret ve gayrimenkul sektörlerinde farklı yönlerden hissedilir.
Sanayi ve üretim sektörü üzerindeki etkisi öncelikle maliyet artışı olacaktır. Sanayi arsaları ve üretim tesislerinin emlak vergisinde artış, doğrudan genel giderleri artırır. Bu durum özellikle organize sanayi bölgelerindeki üreticiler için baskı oluşturur. Ayrıca emlak vergisi, yatırım kararlarına da etki eder.
Vergi yükünün artması, yeni tesis yatırımı veya mevcut kapasite genişletme kararlarını erteletebilir. Bununla birlikte kayıt dışılığı teşvik riski vardır. Bazı işletmeler, bina metrekarelerini eksik bildirme ya da kayıt dışı kullanımlar gibi yöntemlere yönelebilir.
İnşaat ve gayrimenkul sektörü için de en büyük etki arsa maliyeti etkisidir. Şöyle ki, vergi oranlarının yüksekliği, arsa maliyetlerini artırır ve bu da konut ya da ticari gayrimenkul fiyatlarına yansır. Ayrıca boşta bekletilen arsalarda baskı artar. Geliştirilmeden elde tutulan gayrimenkuller için yüksek vergi baskısı, yatırımcıyı satış ya da geliştirme yönünde teşvik edebilir.
Sonuç olarak emlak vergisi oranlarındaki artışlar, dolaylı olarak enflasyonu, kira fiyatlarını, üretim maliyetlerini ve yatırım iştahını etkiler. Dengeli ve sektörel gerçekliğe uygun oranların belirlenmesi ise; sanayicinin, esnafın ve yatırımcının sürdürülebilirliğini doğrudan etkiler.