Sektörün Emsal'i
Etkinlikler
EMSAL.COM
  • Gündem
  • Sektör
  • Mevzuat
  • Analiz
  • İnovasyon
  • Sürdürülebilirlik
  • Söyleşi
  • Yazarlar
No Result
Tüm Sonuçları Göster
  • Gündem
  • Sektör
  • Mevzuat
  • Analiz
  • İnovasyon
  • Sürdürülebilirlik
  • Söyleşi
  • Yazarlar
No Result
Tüm Sonuçları Göster
EMSAL.COM

Ana Sayfa » Yapı Kayıt Belgesi İptalinde Yapılması Gerekenler

Yapı Kayıt Belgesi İptalinde Yapılması Gerekenler

Yapı kayıt belgesinin iptali durumunda iskân geçersiz olacağı için yapıdaki su, elektrik ile doğal gaz abonelikleri iptal edilebilir ve İmar Kanunu’na aykırılıktan ötürü binalar yıkılabilir.

Müberra Oflaz Müberra Oflaz
17 Ağustos 2023
Etiketler: Konut, Mevzuat
Okuma Süresi:9 dakika
A A
Yapı Kayıt Belgesi İptali
PaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaş

İçindekiler

  • Yapı Kayıt Belgesi Nedir?
  • Yapı Kayıt Belgesi Neye Göre Verildi?
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali Uydu Görüntüsü Denetlemeleriyle Gerçekleşti
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali Nasıl Anlaşılır?
  • Ortak Alan Yapı Kayıt Belgesi İptali
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali Cezası
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali Danıştay Kararı
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali Yargıtay Kararları
  • Yapı Kayıt Belgesi İptali İçin Nereye Başvurulacak?

Yapı Kayıt Belgesi Nedir?

Yapı kayıt belgesi kavramı, yaklaşık 5 yıldır gündemdeki yerini koruyor. Bir nevi imar barışı olarak adlandırılan bu uygulamanın yönetmeliği, Haziran 2018 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Burada amaç, küçük müdahalelerden dolayı imara aykırılık arz eden bazı yapıların belirli bir bedel ödenerek yapı kayıt belgesi alınması suretiyle yasallaştırılmasıydı. Yasal düzenleme ile daha çok dar gelirli vatandaşların kullandığı bu imara aykırı yapıların kayıt altına alınması ve vatandaş ile devlet arasında bir barışın sağlanması hedeflenmişti.

Yapı Kayıt Belgesi Neye Göre Verildi?

Tabii bu düzenleme hayata geçirilirken kanuna aykırı yapıların tamamına belge verilmesi düşünülmedi ve bazı şartlar ile istisnalar ortaya koyuldu. Örneğin düzenleme, 31 Aralık 2017’den evvel inşa edilen ruhsatsız veya ruhsat eklerine aykırı tüm yapılar için geçerliydi ve bu yapıların da 31 Ekim 2018’e kadar başvuruda bulunması gerekliydi. Yapı kayıt belgesinin ödenme süresi de en geç 31 Aralık 2018 olarak belirlenmişti. Sonradan da bahsi geçen tarihler, 2019’a uzatılmıştı.

İlginizi Çekebilir

Parselasyon İşlemi Yapılmamış Alanlarda İfraz ve Tevhit İşlemi

AVM Tanımında Yeni Kriterler: Artık Her Yapı AVM Olmayacak!

Medyada genelde bu şartlar öne çıktı ancak aslında başka kriterler de vardı. Eğer yapı kayıt belgesi iptallerinden bahsediyorsak şunları da hatırlatmakta fayda var:

Örneğin kesinleşmiş planlarda sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde bulunan yapılar bu haktan yararlanamadı. Yine 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’nda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içindeki yapılar, bu düzenlemenin dışında bırakıldı. Son olarak İstanbul’daki Tarihi Yarımada ile Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun’da belirlenmiş tarihi alanda bulunan yapıların da bahse konu düzenlemeden yararlanamayacağı açıkça belirtilmişti.

Sonuçta gerekli şartları taşıyarak belgeyi alan yaklaşık 1,8 milyon adet yapı yasallaşarak kat mülkiyetine geçme hakkına sahip oldu ve iskân alabildi. Böylelikle daha önce iskân alamayan, bu nedenle elektriğini, doğal gazını ve suyunu bağlatamayan binaların da sorunu çözülmüş oldu.

Yapı Kayıt Belgesi İptali

Bazı sorunlar çözüldü ancak farklı problemler ortaya çıktı. Bir de ne yazık ki her uygulamada olduğu gibi yapı kayıt belgesinde de iyi niyet suistimali veya bilgi eksikliğinden kaynaklanan hatalar ve ihmaller yaşandı. Sonradan tespit edilince de ödeme yapılmış olmasına rağmen Bakanlık, bu belgeleri iptal etmeye başladı.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Uydu Görüntüsü Denetlemeleriyle Gerçekleşti

T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, verilen yapı kayıt belgelerini incelemeye aldı ve uydu görüntülerinden yaptığı denetlemelerde 31 Aralık 2017’den önce bahse konu yerlerde yapısı bulunmayanların belgelerini iptal etti.

Peki, yapı kayıt belgesi iptal olursa ne olur? Yapı kayıt belgesi iptal edilenler ne yapacak? Esasen bu soruların çoğunun cevabı hukukçularda saklı. Ancak biz imar kanunlarına dayanan bölümlerine açıklık getirerek gözlemlediğimiz süreci anlatmaya çalışalım.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Nasıl Anlaşılır?

Çevresinden yapı kayıt belgelerinin iptal edildiğine dair duyumlar alan pek çok kişi “yapı kayıt belgesi iptal olduğunu nasıl öğrenebilirim?” sorusunun yanıtını aramaya koyuluyor. Bu soruya kısaca yanıt vermek gerekirse öncelikle yapı kayıt belgenizin güncelliğinden emin olmanız gerektiğini söyleyebilirim. Belgenin durumunu öğrenmek için e-devlet üzerinden “imar barışı yapı kayıt belgesi doğrulaması” sekmesine ulaşmalı, ardından açılan sayfada barkod numarası ile sorgulama yapmalısınız. Belgeniz aktif ise burada çıkan sonuçlarda doğrulanır, iptal edilmişse doğrulanmaz. Ancak bu doğrulamayı, belgenin en güncel hâli ile yaptığınızdan emin olmalısınız.

Ortak Alan Yapı Kayıt Belgesi İptali

Ortak alan için alınmak istenen yapı kayıt belgeleri, hissedarlardan birinin başvurusu üzerine (diğer hissedarların muvafakati aranmadan) düzenlenebiliyor. Bu tür yapı kayıt belgelerinin iptali, diğer hissedarların onayına başvurulmadan sadece ortak alan için alınmış olması nedeniyle mümkün değil. Bahse konu durumlarda yapı kayıt belgesi, sadece mahkeme yolu ile iptal edilebiliyor.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Cezası

Maalesef yapı kayıt belgesi iptal edilenler ciddi yaptırımlarla karşılaşabilirler. Örneğin yalan beyanda bulunulmasından dolayı bu kişiler hakkında soruşturma açılabilir, İmar Kanunu’na aykırılıktan ötürü binalar yıkılabilir, iskân geçersiz olacağı için de su, elektrik, doğal gaz gibi abonelikler iptal edilebilir. Kat mülkiyetine geçilmiş ise bu özellik yitirebilir, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilebilir. Kısaca o belgenin sahibine tanıdığı tüm haklar geri alınabilir.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Cezası

Yapı Kayıt Belgesi İptali Danıştay Kararı

Şimdi de yapı kayıt belgesinin iptaline ilişkin Danıştay kararlarını inceleyelim.

Danıştay 10. Daire Başkanlığı’nın 2020/1387 esas 2020/4747 karar sayılı ve 11/11/2020 tarihli kararı:

İlk derece mahkemesi  bir kafeteryanın iş yeri açma ve işletme ruhsatının iptaline ilişkin açılan iptal davasında, davalı kafeterya 3194 sayılı kanun Geçici 16. maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi aldığını ileri sürmesine rağmen, İzmir Valiliği Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından yapının 31/12/2017 tarihinden sonra yapıldığının anlaşılması sebebiyle yapı kayıt belgesinin iptalinin gerektiği ve yapı kayıt belgesi iptal tutanağı düzenlendiği gerekçesiyle iş yeri açma ve işletme ruhsatının iptaline karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi bu karara karşı istinaf taleplerini reddetmiştir. Temyiz üzerine Danıştay kararı onamıştır.

Danıştay 6. Daire Başkanlığı’nın 2021/4233 esas 2021/14348 karar sayılı ve 22/12/2021 tarihli kararı:

İlk derece mahkemesi İzmir, Çeşme’de ruhsatsız imalatlar nedeniyle İmar Kanunu’nun 42/2. maddesi uyarınca 254.619,13 TL para cezası verilmesine ve 32. madde uyarınca yıkım kararına karşı açılan iptal davasında ilk derece mahkemesi tarafından söz konusu yapıların 31/12/2017 tarihinden sonra yapıldığı, bu hususun uydu görüntüleri ile de sabit olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Bölge İdare Mahkemesi bu karara karşı istinaf taleplerini reddetmiştir. Temyiz üzerine Danıştay, davacının 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesi gereğince süresi içinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yapılan başvuru sonucu anılan yapılar için 20/10/2018 ile 23/11/2018 tarihlerinde yapı kayıt belgeleri alınması nedeniyle yapı kayıt belgelerinin hukuka ve maddi/fiili gerçekliğe uygun olarak alınıp alınmadığının araştırılması gerektiğinden bozma kararı vermiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 2021/2316 esas 2021/2240 karar sayılı ve 04/11/2021 tarihli kararı:

İlk derece mahkemesi, özelleştirme kapsamındaki satış ihalesi yapılan bir taşınmaz ile ilgili İmar Kanunu geçici 16. maddesi kapsamında yapı kayıt belgesi alındığından bahisle satış ihalesinin iptaline yönelik açılan davada, ilgili taşınmazın Özelleştirme İdaresi Başkanlığına devrine ilişkin karardan sonra İmar Kanunu’na eklenen geçici 16. maddenin ve bu madde uyarınca alınan yapı kayıt belgesinin taşınmazın özelleştirmeye ilişkin kararı etkilemeyeceği, taşınmazın tapu beyanlar hanesinde ‘Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine tâbidir.’ şeklinde ekleme yapıldığı, kaldı ki 3194 sayılı Kanun’un Geçici 16. maddesine dayanılarak hazırlanan Usul ve Esaslar’ın 7. maddesinin 1. fıkrasında, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların Hazine’ye ait taşınmazlar üzerinde inşa edilmiş olması hâlinde, bu taşınmazlardan özel kanunları kapsamında kalan ve bu özel kanunlara göre değerlendirilmesi gerekenler dışında kalanların Bakanlığa tahsis edileceğinin kurala bağlandığı, ilgili taşınmazın özelleştirme kararı ile özel kanun kapsamında kaldığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Bölge İdare Mahkemesi istinaf başvurusunu reddetmiş, Danıştay tarafından da karar onanmıştır.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Yargıtay Kararları

Yapı kayıt belgesinin iptali konusundaki Yargıtay hükümlerine baktığımızda ise aşağıdaki kararlar ilgi çekiyor:

Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2019/13239 esas 2020/2088 karar sayılı ve 04/02/2020 tarihli kararı:

İmar Kanunu geçici 16. maddeye göre alınan bir yapı kayıt belgesi olmasına rağmen, yapı kayıt belgesinin 31/12/2017 tarihinden sonraki yapıları kapsamadığı, yapı kayıt belgesinin beyan üzerine verildiği, 31/12/2017 tarihinden sonra yapılan yapılar bakımından fotoğraflama ve diğer belgeler ile kamu davası açmaya yeterli şüphe oluştuğu, şüpheli hakkında imar kirliliğine neden olma suçundan işlem yapılması gerektiği gözetilerek iddianamenin iadesine ilişkin kararın bozulmasına karar verilmiştir.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 2018/5361 esas 2019/2479 karar sayılı kararı;

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ile tapu iptal ve tescil talepli davada, davacılar, murisleri ile yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, yüklenicinin sözleşmeye uygun olarak edimini yerine getirmediğini, yapılan binanın projeye ve imara aykırı olduğu, bu nedenle sözleşmenin feshi ile yükleniciye devri yapılan taşınmazların tapu kaydının iptal ile kendi adlarına tescilini istemiştir. İlk derece mahkemesi binanın hem projeye aykırı olduğu hem de imara aykırı yapıldığı, bu nedenle iskân alınmasının mümkün olmadığı gerekçesiyle davayı kabul ederek, sözleşmenin feshine ve yükleniciye devredilen taşınmazların miras payları oranında davacılar adına tesciline karar vermiştir. Davalı istinafı üzerine, istinaf mahkemesi yapı kayıt belgesinin alındığını ve bu belgenin taraflara imara aykırı yapıyı geçici de olsa yasal hâle getirdiği gerekçesiyle, ilk derece mahkemesi kararını kaldırmış ve davanın reddine karar vermiştir. Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulmuş, bir kişinin kendisine ait  taşınmaza imara aykırı bina yaptığında yapı kayıt belgesinin imara aykırı bir yapının kullanımı konusunda bir statü sağladığı, işbu davada ise yüklenicinin bir başkasının taşınmazına bina yaptığı, yüklenicinin imara aykırı yapı hakkında arsa sahibini zorlayamayacağı, arsa sahibi yapı kayıt belgesi alsa dahi bunun iskan alındığı anlamına gelmeyeceği ve yine yüklenicinin sözleşme yükümlülüğünü yerine getirmiş olmayacağını, sözleşme çerçevesinde yükleniciye devredilen hisseler bakımından ise bu hisselerin avans niteliğinde olduğu ve yerine getirdiği ölçüde şahsi hakka dönüştüğü, binayı tamamlayıp iskan alınması ile bu hakkın artık ayni hakka dönüştüğünün kabul edildiği, yüklenicinin bu hisselere yani şahsi dayanarak yapı kayıt belgesi alması halinde geçici 16. madde 9. fıkrasında ‘Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda yapı kayıt belgesi alınamayacağı’nın belirtildiği, kaldı ki yapı kayıt belgesinin binayı iskanlı ve yasal hâle getirdiğinden bahsedilemeyeceği, bu noktada mahkemece yükleniciye binayı iskan alınabilir hâle getirmesi için makul süre verildiği, ancak bu sürede de yüklenicinin gereğini yerine getirmediği gerekçesiyle istinaf kararı bozulmuştur.

Yukarıda Danıştay ve Yargıtay karar örneklerinde de görüleceği üzere kanuna aykırı olarak alınan yapı kayıt belgeleri iptal ediliyor ve o belgenin sahibine tanıdığı tüm haklar geri alınıyor.

Yapı Kayıt Belgesi İptali İçin Nereye Başvurulacak?

Bu nedenle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü‘nün işlemine karşı belge sahiplerinin İl İdare Mahkemelerinde 60 gün içinde karşı dava açtıkları görülüyor. Yapı kayıt belgesi iptali mahkeme kararlarına baktığımızda ise yoğunluğa göre süresi değişebilen bu davaların ne kadar zamanda ve nasıl sonuçlanacağına dair bir şey söylemek çok zor. Ancak siyasilerin, mahkemelerin iş yükünü de düşünerek bu iptallere ilişkin affı gündeme getirdikleri ve bir yasal düzenleme düşündükleri, haberlere konu olabiliyor.

Ama Kahramanmaraş merkezli depremlerin yıkıcılığını unutmayacak toplumsal hafızamız böyle bir düzenlemeyi kabullenir mi? diyecek olursanız, bence zor. Bu nedenle yeni bir imar barışı beklemenin çok da gerçekçi olmayacağı kanaatindeyim. Çünkü yeni bir düzenleme aynı zamanda son 5 yılda yapılan imara aykırı yeni yapıların da affa uğramasını sağlar ki kentsel dönüşüme bu kadar önem veren Hükûmetin, dönüşümü sekteye uğratacak böyle bir hamleyi yapması da beklenemez.

PaylaşGönderPaylaşTweetPaylaş
Önceki

2023 Sonuna Kadar Konut Fiyatları Nasıl Değişir?

Sonraki

Gayrimenkul Ticareti ve Emlakçılık Sözleşmeleri: Üçüncü Bölüm

Sonraki
Gayrimenkul Ticareti ve Emlakçılık Sözleşmeleri

Gayrimenkul Ticareti ve Emlakçılık Sözleşmeleri: Üçüncü Bölüm

BU HAFTA EN ÇOK OKUNANLAR

Hangi Masraf Ev Sahibine, Hangisi Kiracıya?
Mevzuat

Hangi Masraf Ev Sahibine, Hangisi Kiracıya?

Pelin Şenol Baruh
25 Ocak 2023

Kiracılar ile ev sahipleri arasında mülke yapılan masrafların paylaşımı konusunda anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir. Ev sahibi neleri karşılar, zorunlu giderler kiradan düşer...

Devamını Oku
Tarlaya İmar İzni Nasıl ve Nereden Alınır?

Tarlaya İmar İzni Nasıl ve Nereden Alınır?

24 Temmuz 2023
Kentsel Dönüşümde Yapım Yardımı ve Hibe Şartları

Kentsel Dönüşümde Yapım Yardımı ve Hibe Şartları

19 Aralık 2024
Köy Yerleşik Alanı Dışında Yapılaşma

Köy Yerleşik Alanı Dışında Yapılaşma

18 Ekim 2023
Rezerv Yapı Alanında Hak Sahiplerini Bekleyen Handikaplar

Rezerv Yapı Alanında Hak Sahiplerini Bekleyen Handikaplar

28 Ağustos 2024

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Mevzuat

EYT’liler Emlak Vergisi Öder mi?

16 Ekim 2023
Gündem

İstanbul Depremi Sonrası Merak Edilenler ve Süreç

30 Nisan 2025
Etkinlik Raporları

4. Uluslararası Sıfır Enerji Binalar Zirvesi 2. Gün

27 Nisan 2023
Gündem

6. İnşaat Yönetimi Zirvesi’nden Gündem Başlıkları

18 Mart 2023
EMSAL.COM

Emsal.com, Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden gayrimenkul sektörüne ışık tutmak amacıyla kurulmuştur.
 
Sektörün önemli konu başlıklarına dair farkındalığı hem üretici hem de tüketici açısından artırmak adına uzman kalemlerin görüşlerine yer verilen bu platformda, söz konusu alan; geniş bir perspektiften mercek altına alınmaktadır.
 
Emsal.com;

  • Uzman görüşlere ev sahipliği yapar,
  • Gayrimenkul sektörünün dijital kütüphanesidir,
  • Güvenli, kaliteli, tarafsız ve özgün içerikler yayınlar.

  • En Çok Okunanlar

  • Yapı Tatil Tutanağı Nedir, Neden Önemlidir?
  • Bina Kimlik Sistemi Devrede, Peki Yeterli mi?
  • İstanbul’un Gelecek 10 Yılda Konut İhtiyacı
  • Gayrimenkulde Yurt Dışı Talebi
  • Hisseli Tapuda Ön Alım Hakkı ve Fiili Taksim
  • Proptech Nedir, Nerede Kullanılır?
  • Afete Dirençli Kent Nedir?
  • Kiracılı Ev Satılırsa Ne Olur?
  • Kira Davalarında Arabuluculuk Dönemi
  • İmarda Terimler ve Hesaplamalar
  • Dairelerde Balkon Kapatmak Yasal mı?
  • İmar Planı Tadilatı Nedir ve Nasıl Yapılır?
  • Kiracı Satılacak Evi Göstermek Zorunda mı?
  • Kategoriler

    • Gündem
    • Sektör
    • Mevzuat
    • Analiz
    • İnovasyon
    • Sürdürülebilirlik
    • Söyleşi
    • Yazarlar

    Politikalar

    • Yayın İlkeleri
    • KVKK Aydınlatma Metni
    • Gizlilik Politikası
    • Çerez Politikası

    Telegram

    Tüm güncel gelişmeler ve haberler için
    Telegram kanalımıza katılın!

    Kanala Katılın
    • Hakkımızda
    • Künye
    • Etkinlikler
    • İletişim

    © 2025 | Tüm Hakları Saklıdır. | emsal.com

    No Result
    Tüm Sonuçları Göster
    • Gündem
    • Sektör
    • Mevzuat
    • Analiz
    • İnovasyon
    • Sürdürülebilirlik
    • Söyleşi
    • Etkinlikler
    • Konular
    • Yazarlar
    • Hakkımızda
    • Künye
    • Sektörün Emsal’i
    • İletişim

    © 2025 | Tüm Hakları Saklıdır. | emsal.com

    Deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK uyarınca kullanılan çerezler yönetebilir. Daha fazla bilgi için tıklayın.