Akıllı Şehirlere Düşey Kadastral Tekniklerle Katı Model Yaklaşımı

Türkiye’de ve dünyanın diğer ülkelerinde mevcut iki boyutlu kadastral sistem, hibrit yöntem kullanılarak üç boyutlu olarak işlenmektedir. Bu, parsel ile bina bütünleşmesini ve komşuluk ilişkilerinin tanımlanmasını içermektedir. Ancak bu sürecin; vektör mimari projelerin elde edilmesinin zorluğu, L3 ve L4 modellerinin maliyetinin yüksek olması, veri mevcut olsa bile entegrasyonunun zor olması gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır.

Bu çalışmada önerilen metotlar ile katı model yaklaşımı, akıllı şehirler için değerli bir araç olma potansiyeline sahiptir. Bu sayede; gayrimenkul değerlemesi, afet yönetimi ve şehir planlaması gibi çeşitli amaçlar için gerekli olan binalar hakkında bilgi sağlamakla birlikte, farklı kurumların farklı amaçlar için üretmiş olduğu verileri birbiri ile konuşturmak suretiyle, üretim – tüketim – mükerrer veride, veri güncelleme maliyetlerinde tasarruf sağlanması, kaynakların etkin kullanılması ve sürdürülebilir olması amaçlanmaktadır.

Katı Modele Neden İhtiyaç Duyulmaktadır?

Kat mülkiyetine geçişle birlikte bağımsız bölümlerin tescili; ticarete konu olması ve brüt / net metrekare değerlerinin üretilmesinin vazgeçilmez gerekliliği nedeniyle gayrimenkul değerlemesi için ihtiyaç duyulan veriler arasında yer almaktadır. Bunun sebebi, katı bir modelin; kat sayısı, her katın boyutu ve ortak alanların konumu dâhil olmak üzere binanın yapısı hakkında bilgi sağlayabilmesidir.

Katı model, bir binanın veya başka bir nesnenin üç boyutlu temsilidir. Nesnenin şeklini, boyutunu ve hacmini yakalayabildiği için iki boyutlu gösterimden daha doğrudur. Bu durum katı modelleri gayrimenkul değerlemesi, afet yönetimi ve şehir planlaması gibi çeşitli amaçlar için değerli kılmaktadır.

Düşey (Dikey) Kadastro Yönetmeliği Düzenlemesi

Dikey Kadastro Yönetmeliği; 3 boyutlu kadastral verilerin toplanmasını, saklanmasını ve kullanımını düzenleyen bir dizi kural ve düzenlemedir. Bu tür bir düzenleme akıllı şehirler için önemlidir çünkü 3 boyutlu verilerin doğru ve tutarlı olmasını sağlamaya yardımcı olabilir.

Türkiye’de hâlihazırda Dikey Kadastro Yönetmeliği bulunmamaktadır. Ancak enstitü kabulü 2015 Aralık olan yüksek lisans tezi (“3D Kat Mülkiyeti Kurulum Metodolojisi”), Tapu Planları Yönetmeliği’nin teknik karşılığına uygun olacağı için böyle bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğunu savunmaktadır.

Düşey (Dikey) Kadastro Yönetmeliği Oluşturulamaması Hâlinde Önerilen Yöntemler

Somut bir katı modelin düşey kadastro uyum kriterlerinin (mo karesel ortalama hata ve diğer unsurlar) yasal olarak tanımlanmamış olması hâlinde, katı modelin, iki ayrı metotla çözüme yönelik katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Metot – 1:

Önerilen yöntem, binaların katı modellerini oluşturmanın pratik ve uygun maliyetli bir yoludur. Bir binanın ayrı bölümlerini tanımlamak için bir saha ekibinin kullanılmasını ve ardından binanın 3 boyutlu bir modelini oluşturmak için koordinatların kullanılmasını içerir.

Çalışmada önerilen yöntem aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:

• Bireysel bölümlerin belirlenmesi saha ekibiyle birlikte yapılır.
• Bina alanı (kat) koordinatları belirli bir doğrulukla (desimetrekare) elde edilir.
• Her katta bağımsız bölüm sayısı ve ortak alanlar (merdiven boşluğu, kapıcı dairesi, sığınak, depo, bodrum, otopark vb.) belirlenir.
• Belirli bir doğrulukla üretilebilen koordinatlara dayanarak bina içindeki bağımsız bölümlerin yüzey alanlarını üretebilmektedir.

Önerilen Yöntemin Faydaları

Önerilen yöntemin aşağıdakiler de dahil olmak üzere birtakım faydaları vardır:

• Bozuk verilerden istihbarat oluşturulmasına yardımcı olabilir.
• Üçüncü boyutlu kadastral katı model için bir başlangıç ​​noktası sağlayabilir.
• Gayrimenkul değerlemesi için ihtiyaç duyulan verileri sağlayabilir.
• Akıllı şehirler için kabul edilebilir düzeyde (desimetrekare) sağlam bir model üretebilmektedir.
• Uygulanması nispeten kolaydır.
• Uygun maliyetlidir.
• Doğru ve tutarlı 3D modeller oluşturmak için kullanılabilir.
• Yöntemin ürettiği veriler çeşitli amaçlarla kullanılabilir.

Metot – 2:

Vatandaş katılımına dayalı veri toplama yöntemi ile dikey kadastro, vatandaşların cep telefonları veya diğer mobil cihazlar aracılığıyla taşınmazlarının konum, boyut ve diğer özelliklerini toplayarak oluşturulan bir yöntemdir. Bu yöntem, geleneksel dikey kadastro yöntemine göre daha hızlı, daha doğru ve daha güncel veriler elde edilmesini sağlar.

Vatandaş katılımına dayalı veri toplama yöntemi ile dikey kadastronun aşamaları şunlardır:

• Planlama ve Hazırlık Aşaması: Bu aşamada, yöntemin nasıl uygulanacağı ve vatandaşlardan hangi verilerin toplanması gerektiği belirlenir.
• Toplama Aşaması: Bu aşamada, vatandaşlar cep telefonları veya diğer mobil cihazlar aracılığıyla taşınmazlarının konum, boyut ve diğer özelliklerini toplar.
• İşleme ve Analiz Aşaması: Bu aşamada, toplanan veriler işlenir ve analiz edilir, dağıtılır.

Vatandaş katılımına dayalı veri toplama yöntemi ile dikey kadastronun avantajları şunlardır:

• Hız: Geleneksel dikey kadastro yöntemine göre daha hızlıdır.
• Doğruluk: Geleneksel dikey kadastro yöntemine göre daha doğrudur.
• Güncellik: Geleneksel dikey kadastro yöntemine göre daha günceldir.
• Etkililik: Daha az kaynakla daha fazla sonuç elde edilmesine olanak sağlar.

Vatandaş katılımına dayalı veri toplama yöntemi ile dikey kadastro, akıllı kentler çalışmaları kapsamında önemli bir rol oynamaktadır. Bu yöntem; şehirlerin daha yaşanabilir ve sürdürülebilir hâle gelmesine katkıda bulunur, özellikle aşağıdaki faydaları sağlar:

• Şehirlerin altyapısının ve hizmetlerinin daha iyi planlanmasına yardımcı olur.
• Afet risklerinin azaltılmasına yardımcı olur.
• Enerji verimliliğinin artmasına yardımcı olur.
• Çevresel kirliliğin azaltılmasına yardımcı olur.

Kaynakça:

• https://acikerisim.ktu.edu.tr/jspui/handle/123456789/4244
• https://www.linkedin.com/in/yasemin-k-780697150/
• https://medium.com/@yaseminkuleyin
• FIG2018 (3 boyutlu kat mülkiyeti kurulum metodolojisi sunum kabul) ID9322
• FIG 2019 ( Akıllı Kadastro 360 derece sunum kabul)/ 2019 Türkiye 17. Kurultay sunum) ID: 9831 chrome-extension://bdfcnmeidppjeaggnmidamkiddifkdib/viewer.html?file=https://obs.hkmo.org.tr/show-media/resimler/ekler/10c46165b929ebc_ek.pdf
• FIG 2021 (özet metin kabul / metot2) ID: 10881/ 2023 Türkiye 19. Kurultay sunum
• FIG 2024 (özet metin kabul /metot3) ID: 12443