İçindekiler
Mimaride üzerinde hassasiyetle durulması gereken en önemli noktalardan biri, malzeme seçimidir. İnşaat sürecini oluşturan en önemli aşamalar arasında yer alan bu seçim, yapının ömrünü ve sağlamlığını etkileyen etmenler arasındadır.
Yapı malzemelerini genel itibarıyla “doğal yapı malzemeleri” ve “yapay yapı malzemeleri olmak” üzere iki ana başlık altında incelemek mümkündür. Doğal sınıftaki inşaat malzemeleri, doğada bulunan kullanılmaya hazır malzemeler olurken istenen özelliklerde imal edilmiş malzemeler ise yapay yapı malzemeleri sınıfına girmektedir. Tarih boyunca kum, kil, taş, ahşap ve hatta dallar ile yapraklardan elde edilen birçok malzeme, binaların inşasında yer almıştır. Örneğin doğal malzemeler kategorisindeki en temel malzemeler olan taş, çamur ve lifli bitkiler, dünyanın dört bir yanında yerel hava koşullarına uygun evler inşa etmek için kullanılmıştır.
Bir şantiyede kullanılan yapı materyalleri arasında, taşıyıcı sistemler, bağlantı bileşenleri ve ekipmanlar gibi birçok yapı unsuru vardır. Örnekle açıklamak gerekirse; çelik bir yapı malzemesidir, çelik kirişler ise birer imalattır yani üründür. Bir yapıyı inşa ederken genellikle tuğla, hazır beton, çimento, demir, çelik, kireç, kum ve çakıl gibi malzemeler kullanılır. Bunlar bir yapının temelinin oluşmasını sağlayan en önemli malzemeler arasında bulunurlar. Bunun yanında kaba inşaat malzemeleri olarak adlandırılan her malzemenin de kendi içinde farklı çeşitleri mevcuttur. Yapının özelliklerine göre hangi türde malzeme kullanılacağına karar verilmesi gerekir.
Bunların yanında yenilenebilir ham maddeler ile sürdürülebilir inşaat, tekrar gündeme gelmiştir. Sürdürülebilir inşaat yalnızca ekolojik değil ekonomik anlamda da rağbet görmektedir. Yelpazesi geniş olan yenilenebilir yapı malzemeleri kışın soğuğa, yazın ise sıcağa karşı iyi bir yalıtım sunmaktadırlar.
Başlıca Yapı Malzemeleri
Bir inşaatta kullanılacak yapı malzemeleri, projenin gereksinimi doğrultusunda şekillenir. Bunun yanında şantiyelerde kullanılacak olan malzemeler seçilirken, bunların maliyet hesapları da oldukça önemlidir. Projelerde kullanılan başlıca yapı malzemeleri şunlardır:
- Çimento
- Yapısal çelik
- Karbon fiber
- Güçlendirilmiş çelik
- Çelik tel
- Bitüm
- Kerpiç
- Plastik malzemeler
- Bambu
- Briket
- Kiremit
- Toprak, kum, kil
- Agrega, çakıl, taş
- Tuğla
- Cam
- Ahşap, tahta
En Çok Kullanılan “Doğal” Yapı Malzemeleri
Doğada saf halde bulunan ve herhangi bir geliştirme gerektirmeyen malzemeler, doğal yapı malzemeleri sınıfına girmektedir. Şantiyelerde daha ekolojik çözümler sunan bu malzemeler çevreye az zarar verirler, fosil yakıt tüketimine sebep olmazlar ve en önemlisi sürdürülebilir malzemelerdir. Bunların yanında üretim maliyetlerinin olmaması ve nakliye gibi konularda da avantaj sağlarlar. En büyük özellikleri ulaşılabilir olmaları olan ve şantiyelerde yaygın olarak kullanılan doğal yapı malzemelerini şöyle sıralamak mümkündür:
- Ahşap
- Kum
- Kil
- Taş (çakıl, stabilize vb.)
- Toprak
- Saman
- Bambu
- Kerpiç
- Çim vb. (bitkiler)
- Geri dönüşüm malzemeleri
En Çok Kullanılan “Yapay” Yapı Malzemeleri
Doğal kaynaklar kullanılarak dirençli, kullanışlı ve daha ekonomik çözümler bulmak adına geliştirilen malzemelere yapay malzemeler denmektedir. Sentetik yapı malzemeleri çatı, dış cephe ve zemin kaplamaları gibi ürünlerin keşfi, inşaat sektörünü büyük ölçüde etkilemiş, vinil, polüretan, PVC, kompozitler ve polimer gibi dayanıklı bileşenlerin yapı malzemelerinde kullanılmasıyla inşaat sektörü büyük ölçüde değişmiştir.
Yapay malzemeler doğal malzemelere kıyasla daha uzun ömürlü, daha dayanıklı ve maliyet açısından daha ucuz malzemelerdir. En sık kullanılan yapay malzemelere şu örnekler verilebilir:
- Briket
- Beton
- Tuğla
- Yapısal çelik
- Cam
- Seramik
- Boya
- Plastik
- Güçlendirilmiş çelik
- Çelik tel
- Yalıtım malzemeleri
- Metal inşaat malzemeleri
- Polimer içeren yapı malzemeleri
- Çatı kaplama malzemeleri
