İçindekiler
Yeşil Mutabakat ve Paris İklim Anlaşması’nın Türkiye ve dünya gündemine girmesiyle her sektörde ciddi bir değişim ve dönüşüm başlamıştır. Buradaki temel motivasyonlar öncelikle AB’ye ihraç edilen ürünlerdeki fazla karbonların vergilendirilmesi (yani sınırda karbon düzenlemeleri) ve Türkiye’nin 2053 NetZero hedefidir. Bu iki husus bize sürdürülebilirlik kavramını da yeniden hatırlattı. Birçok firma emisyonlarını hesaplamakta, ISO 14064-1 gibi standartlar perspektifinde bu sürece entegre olmaya çalışmaktadır.
Ülkemizde de emisyon ticaret sistemi çalışmaları hız kazanmış, taslak olarak mevzuat çalışmaları yapılmaktadır. Başlangıçta bu çalışmalar altı temel sektör üzerinde yoğunlaşsa da giderek tüm sektörlerin kapsanacağı belirtilmektedir.
Ticari Binalar ve Tesis Yönetimleri Dönüşümden Nasıl Etkilenecek?
Endüstriyel tesislerde emisyonların azaltılması ve sürdürülebilirlik konuları; enerji verimliliği, süreçlerin optimizasyonu, LCA (Yaşam Döngüsü Analizi) ve daha az emisyon yaratan ürünlerin üretilmesi gibi faktörler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Peki ticari binalar ve tesis yönetimleri bu değişim ve dönüşümden nasıl etkilenecek, kendilerini nasıl geliştirecekler?
Öncelikle temel husus olmasından dolayı “enerji verimliliği” yine ilk sırada değerlendirilmelidir. Enerji verimliliği yüksek ekipman ve sistemler ile yenilenebilir enerji kullanımı gibi konuların üzerinde durulmalıdır. Peki bunlar yeterli mi? Elbette hayır. Bu dönüşüm, sürdürülebilirliğin üç temel saç ayağını yani ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri içerecek şekilde sağlanmalıdır.
Sürdürülebilirlik, ancak 360 derece bakış açısıyla, kuruluşun tüm süreçlerine entegre edilerek etkin bir şekilde gerçekleştirebilir. Yani bu kavram sadece enerji verimliliği ya da atıkların azaltılması ile belirli departman ve süreçlerin sorumluluğunda olmamalıdır.
ISO 14064-1 Karbon Ayak İzi Hesaplama ve Raporlama Standardında belirtilen altı kategori vardır. Her kuruluş bu altı kategori ve alt kategorilere göre süreçlerini değerlendirmeli ve daha az emisyon için çalışmalıdır.
Bir AVM İçin Bu Süreçler Nasıl Yönetilebilir?
Kuruluşlar öncelikle ISO 14064-1 standardı gerekliliklerine uygun olarak emisyon kaynaklarını belirlemeli ve emisyon hesabı ile raporlamasını gerçekleştirmelidirler. Emisyonların azaltımı için fırsatlar belirlenmeli, geliştirilecek strateji ve faaliyet planları, paydaşlar arasında paylaşılarak bütünsel bir şekilde ele alınıp uygulanmalıdır.
Aşağıda belirtilen noktalar, kısa vadede bir finansal dezavantaj gibi düşünülse de uzun vadede AVM ciro ve kârlılıkları ile giriş sayılarını artıracaktır. Ayrıca bu hususlar, ufak değişiklikler ile diğer ticari binalar için de kullanılabilir:
- Kiralanabilir alanların belirli bir kısmı sürdürülebilir ürünler satan markalar için tahsis edilmeli ve kirada ortak alan avantajı sağlanmalıdır. Kiralama stratejilerinde sürdürülebilirlik göz önüne alınmalıdır.
- Eko etiketler sahibi, sürdürülebilir ürünler satan mağazalara belirlenen algoritmalar çerçevesinde kira ve ortak alan giderlerinde avantaj sağlanabilir.
- Yönetim, hem kendi çalışanlarına hem de mağaza çalışanlarına yönelik sürdürülebilirlik temalı kısa eğitim ve bilgilendirmeler ile farkındalık çalışmaları yapmalıdır.
- Enerji kaynaklı emisyonların azaltılması, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği ilk husustur.
- Elektrik enerjisi tedarikinde Uluslararası Yeşil Enerji Sertifikası (I-REC) ya da eş değer sertifikalar tercih edilebilir.
- Etkin bir bakım planı ile sızıntı ve kaçaklar dolayısıyla oluşan emisyonlar en aza indirilmelidir.
- Atık yönetimi, atıkların ayrıştırılması ve sıfır atık politikaları belirlenmelidir.
- Yeni AVM projeleri için lokasyon seçiminde çevresel etki göz önüne alınmalıdır. Bunun yanında yeşil bina sertifikasyonlarına uygun tasarım ve uygulamalar ile sistem seçimleri gerçekleştirilmeli, mevcut AVM’ler de uygulanabilir ölçüdeki revizyonlar ile bu sertifikalara uygun hale getirilmelidir.
- Mağaza tadilatlarında sürdürülebilir inşaat malzemeleri kullanımı teşvik edilmelidir.
- AVM içinde gerçekleştirilen aktiviteler ve pazarlama faaliyetlerinde sürdürülebilirlik temasına yer verilmelidir.
- Çalışanların uygun mesafelerde bisikletle ulaşımı teşvik edilmelidir.
- Bisiklet kullanarak gelenler ziyaretçiler için özel indirimler sağlanmalı, daha fazla bisiklet park alanları yapılmalıdır.
- Nasıl ki engelliler için otoparklarda özel alanlar ayrılıyorsa elektrikli araçlar için de özel park alanları oluşturulabilir.
- AVM bünyesinde kullanılan bütün ürünlerde (özellikle temizlik malzemelerinde) daha yeşil ürünler tercih edilmelidir.
- Gri su kullanımı, yağmur hasadı gibi hususların uygulanabilirliği değerlendirilmeli ve su yönetimi yapılmalıdır.
- Yerel olan ve ulaşım kaynaklı emisyonları azaltacak tedarikçilere öncelik verilmelidir.
- Son olarak karbon nötrleme tercih edebilir ve ağaçlandırma gibi yöntemler de gerçekleştirilebilir.
