İçindekiler
Gündemde birden fazla evi olanların tapu harcı ödemelerinde ek vergi düzenlemesi yapılacağı iddiaları yer alıyor. Peki böyle bir düzenleme olacak mı ya da bu düzenlemenin içeriği nasıl olacak? Konu konut olunca, “emlak vergisi” ve “değerli konut vergisi” olmak üzere iki vergi türü akla geliyor. Öncelikle söz konusu vergi türlerini inceleyelim:
Emlak Vergisi Nedir?
Emlak vergisi taşınmazların değerine bakılmaksızın yıllık alınan bir vergi çeşididir. Her yıl iki taksit hâlinde ya da tek seferde ödenir. İlk taksit mart, nisan ve mayıs aylarında; ikinci taksit ise kasım ayında ödenmelidir. Verginin ödemesi, gayrimenkulün bulunduğu belediyeye gidilerek yapılmalıdır. Ayrıca e-belediye hizmeti veren belediyelerin sistemleri üzerinden çevrimiçi ödeme gerçekleştirmek de mümkündür.
Merkezi hükûmetin pek işine yarayacak cinsten olmayan, belediyelerin aldığı emlak vergisi her il ve ilçede ayrı ayrı uygulanır. Üstelik belediyeler kendi aralarında iletişim hâlinde değil. Örneğin sizin bir eviniz İstanbul’da bir eviniz de Marmaris’te bulunuyor diyelim. Hangi ev için ilk, ev hangi ev için ikinci ev muamelesi yapılacak? Belki e-Devlet üzerinden bir iletişim sağlanabilir ama bu da ne kadar işlevsel olabilir?
2024 Emlak Vergisi Hesaplama
2023 yılı ve önceki yıllarda mükellef olanların 2024 yılına ait emlak vergi değerlerinin hesabı:
Mükelleflerin bina, arsa ve arazilerinin 2024 yılı emlak vergisi değerleri, 2023 yılı vergi değerlerinin, bu yıla ait yeniden değerleme oranının yarısı olan (%58,46 / 2) %29,23 oranında artırılması suretiyle bulunacak tutarlar olacaktır.
2024 yılı itibarıyla yeni mükellef olacakların emlak vergi değerlerinin tespiti:
İlgili bina, arsa ve arazi vergisi tarhiyatına esas alınacak vergi değeri hesabında 2023 yılı değerinin, 2024’e ait yeniden değerleme oranının yarısı olan (%58,46 / 2) %29,23 nispetinde artırılması suretiyle güncel vergi tespit edilecektir.
Değerli Konut Vergisi Nedir?
Değerli konut vergisi emlak vergisinden ayrı bir vergidir. Emlak Vergisi Kanunu içerisinde hüküm altına alınmasına rağmen emlak vergisinden farklı olarak vergi değeri belli bir tutarın üzerinde olan konutları vergilendirmeyi amaçlar.
2019’da getirilen düzenleme ile yüksek değeri olan lüks konutlardan yüksek vergi alınması hesaplanıyordu. Ancak yoğun itiraz üzerine tek evi olanlardan bu verginin alınmaması kararlaştırıldı. İkinci evler için de beyanname verilip vergi ödenmesi şarta bağlandı. Örneğin ikinci evlerden değeri bu yıl 9 milyon 967 bin Türk lirasının üzerinde olanların 2024 yılında değerli konut vergisi beyannamesi vermesi gerekiyor. Vergi oranı ise bu tutarda binde 3 ile binde 10 arasında değişiyor. Bu düzenleme ile değerli konut vergisi işlevsiz kalınca geçen yıl Türkiye çapında ancak toplam 40 milyon lira vergi toplanabildi. Tabi konut vergisinin artırılması denilince önce bu vergisinin işlevli hâle gelmesi akla geliyor. Ancak yine değeri yüksek bir eve sahip olup geliri düşük olan vatandaşların itirazı yoğun olacaktır. Bazı vatandaşlar miras ve benzeri nedenlerle yüksek değerli bir eve sahip olsalar da gelirleri bu evin yüksek olabilecek vergisini karşılayamıyor olabilir.
Değerli Konut Vergisi Hangi Kurum Tarafından Belirlenir?
Değerli konut vergisine giren gayrimenkullerin belirlenmesi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ya da yetkili değerleme şirketleri tarafından yapılmaktadır. Değerli konut olduğu belirlenen gayrimenkullerin sahiplerine tebligat yapılmakta ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü sayfasından ilan edilmektedir.
Kira Vergisi Nedir?
Yukarıda belirttiklerimizin dışında bir de kira vergisi var ama bu vergi, tüm gelirlerden alınan gelir vergisinin ta kendisi ve diğer gelirlerden farklılaştırılma imkânı yok. Anayasa’nın eşitlik ilkesi hepimizin uyması gereken bir ilke. Başka alanlardan kazananlar nasıl vergi ödüyorsa kira geliri olanlar da (bazı istisna ve indirimler dışında) aynı şekilde vergilendiriliyor.
Tapu Harcı Nedir?
Taşınmazların alım ev satım işlemleri yapılırken tahsil edilen tapu hizmetleri bedeli, kısaca tapu harcı olarak ifade ediliyor. Konuta yönelik başka bir vergi şu anda yok fakat akıllara ev alırken ödenen tapu harcının gelmesi gayet doğal. Bu harç, emlak ve değerli konut vergisi gibi alınan bir servet vergisi değil. Kazandığını konuta yatırıp onu kiraya veren veya değer artışı kazancı elde etmeyi düşünenler için baştan alınmış bir vergi gibi görünse de çalışanlar ve diğer kesimlerden alınan KDV ve ÖTV’ye bakınca çok da haksız bir vergi gibi durmuyor. Üstelik hem deprem hem başka nedenlerle bütçede ek gelire ihtiyaç varken pek de itiraz edilecek bir düzenleme sayılmaz.
2024 Tapu Harcı Ne Kadar?
2024 yılı için güncel olarak uygulanan tapu harcı %2 oranındadır. Bu miktar hem alıcıdan hem satıcıdan %2 bedel üzerinden tahsil edilir ve toplam satış bedeli üzerinden %4 oranında alınır. Bunun yanında 2024 yılı için tapu işlemlerinde döner sermaye hizmet bedeli 822 TL ve ilave hizmet bedeli 113 TL olmak üzere toplam 935 TL’dir. Bu tutarı (aksi kararlaştırılmadığı sürece) genel usul olarak alıcı taraf öder.
Birden Fazla Evi Olanlar Ne Kadar Tapu Harcı Ödeyecek?
Peki yeni tapu harcı düzenlemesi ile ne yapılması planlanıyor? Edindiğimiz bilgilere göre üzerinde düşünülen düzenlemede de vatandaş ilk evini satın alırken harç yüzde 4 olacak. İkinci evi almaya çalıştığında bu tutar muhtemelen bir kat artacak. Üçüncü, dördüncü belki daha fazla ev alındığında belki birkaç kat daha artacak. Bakalım lobi gücünün fazla olduğunu bildiğimiz müteahhitlere rağmen bu düzenleme yapılabilecek mi? Bekleyip göreceğiz.
