İçindekiler
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Nedir?
İsminden de anlaşılacağı üzere gayrimenkul yatırım ortaklığı (GYO), gayrimenkullere veya bunlara dayalı projelere yaptığı yatırımla insanları bir araya getiren özel sermaye piyasası kurumlarıdır. GYO’lar sayesinde çok yüksek bedeller ödemeden ve fiziksel gayrimenkul sahibi olmadan gayrimenkul yatırımlarının getirileri kazanılabilmekte ve temettü geliri de elde edilebilmektedir.
Bireysel yatırımcılar tarafından da tercih edilen GYO yatırımları, kişilere zaman içerisinde düzenli bir gelir sunabilir. GYO’lar; konutlara, ofislere, perakende merkezlerine ve daha pek çok gayrimenkul projesine yatırım yapabilir. Geniş yatırım yelpazesi sayesinde tercih edilirliği ve kazanç olanağı artan GYO’lar, halka açık şekilde işlem görür.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Nasıl Kurulur?
GYO’ların kuruluş aşamasında öncelikle Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) onayı gerekmektedir. Bu şirketlerin sıfırdan kurulabilmesinin yanı sıra dönüşüm imkânı da bulunmaktadır. Yani hâlihazırda var olan ve farklı bir alanda faaliyet gösteren firmalar da SPK’nin düzenlemelerini uygulamaları hâlinde GYO’ya dönüşerek faaliyet gösterebilmektedir. Burada en önemli husus, SPK düzenlemelerinin eksiksiz şekilde yerine getirilmesidir.
İster sıfırdan ister farklı bir şirketin dönüşümüyle ortaya çıkmış olsun tüm GYO’lar, kayıtlı sermayeli kurulmak zorundadırlar ve zaman içerisinde de bu sermayeyi arttırabilirler.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Avantajları Neler?
Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden inşaat sektörüyle yakından ilişkili olan GYO’lar pek çok avantajı da bünyesinde barındırmaktadır. Öncelikle GYO’ların kazançlarında kurumlar vergisi istisnası bulunmaktadır ve bu da ciddi bir vergi avantajını beraberinde getirmektedir. Yine GYO’ların kâr payı dağıtımlarındaki gelir vergisi stopajı yüzde 0’dır. Bu vergisel avantajların yanı sıra GYO’ların sahip olduğu diğer fırsatları maddeler hâlinde özetleyecek olursak şunlar ön plana çıkmaktadır:
• Halka açılma sayesinde yatırımların finansmanında sermaye piyasalarından yararlanma imkânı,
• Öz kaynak yoluyla gerçekleşen finansman ile hızlı büyüme olanağı,
• Borsada işlem görülmesi sayesinde gayrimenkul yatırımlarını likidite etme fırsatı,
• Şirketin piyasa değerinin; alıcılar ve satıcılar arasındaki arz-talep dengesi ışığında objektif olarak belirlenebilmesi,
• SPK düzenlemelerine uyum ile birlikte daha kurumsal, şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim anlayışına geçiş,
• Finansal raporlama üretiminde uluslararası standartlara erişim,
• Halka açık şirket olmanın sağladığı itibar.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Şirketleri
SPK’nin yayımladığı listeye göre Türkiye’de toplam 37 adet GYO bulunmaktadır. Söz konusu şirketler İstanbul yoğunlukta olmak üzere, Ankara ve İzmir şeklinde 3 büyükşehirde konumlanmıştır. Rakamlarla belirtmek gerekirse bu GYO’ların 31 tanesi İstanbul, 5’i Ankara ve 1’i de İzmir merkezlidir.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Sermaye Şartı
“Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-48.1)”, GYO’ların sermaye şartlarıyla ilgili şu ifadeleri paylaşmaktadır:
“(2) Kuruluş ve dönüşüm başvurularının Kurulca uygun görülebilmesi için, ortaklığın;
a) Kayıtlı sermayeli anonim ortaklık şeklinde kurulması veya anonim ortaklık niteliğinde olup kayıtlı sermaye sistemine geçmek için Kurula başvurması,
b) Kuruluşta başlangıç sermayesinin, dönüşümde ise mevcut ödenmiş veya çıkarılmış sermayesi ile öz sermayesinin her birinin 30.000.000 TL’den, münhasıran altyapı yatırım ve hizmetlerinden oluşan portföyü işletecek ise 100.000.000 TL’den az olmaması,
c) (b) bendinde belirtilen sermaye miktarının;
1) 60.000.000 TL’den az olması halinde, sermayeyi temsil eden paylarının en az %10’unun,
2) 60.000.000 TL ve daha fazla olması halinde ise, sermayenin 6.000.000 TL’lik, münhasıran altyapı yatırım ve hizmetlerinden oluşan portföyü işletecek ise 10.000.000 TL’lik kısmını temsil eden paylarının kuruluşta nakit karşılığı çıkarılmış olması ve nakit karşılığı çıkarılan pay bedellerinin tamamının ödenmesi, dönüşümde ise nakit karşılığı çıkarılmış olması veya son hesap dönemine ait bağımsız denetimden geçmiş konsolide olmayan veya bireysel finansal tablolarında dönen varlıklar grubu altında yer alan nakit ve nakit benzerleri ile finansal yatırımlar kalemlerinin toplamının bu bentte belirtilen oran ya da tutar kadar olması, (…)”
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Sektör Analizi
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneğinin (GYODER) “GYODER Gösterge Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2022-1. Çeyrek Raporu”na göre 2022 yılının ilk çeyrek verileri, yılı 771 puanla zirvede kapatan GYO endeksinin %26,4’lük bir artışla 912 puanla rekorunu yenilediğini göstermektedir.
Yine söz konusu raporun GYO kısmında öne çıkan ifadeler şöyle sıralanabilir:
• 37 adet GYO’nun toplam piyasa değeri 117 milyar TL’ye yükselmiştir,
• GYO’larda yerli yatırımcı oranı %88, yabancı yatırımcı oranı %12’dir,
• GYO’ların kurumsal yatırımcı oranı %50,3, bireysel yatırımcı oranı %49,7’dir,
• 2022 ilk çeyrekte GYO’lar tarafından dağıtılan temettü oranı 174 milyon TL’dir,
• GYO’ların yabancı yatırımcı sıralamasında; Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Hollanda, Birleşik Krallık, Bahreyn ve Jersey gibi ülkeler ilk 5 sırada yer almaktadır.
Kaynakça:
SERMAYE PİYASASI KURULU
MEVZUAT BİLGİ SİSTEMİ
GYODER GÖSTERGE
