Sektörün Emsal'i
Etkinlikler
EMSAL.COM
  • Gündem
  • Sektör
  • Mevzuat
  • Analiz
  • İnovasyon
  • Sürdürülebilirlik
  • Söyleşi
  • Yazarlar
No Result
Tüm Sonuçları Göster
  • Gündem
  • Sektör
  • Mevzuat
  • Analiz
  • İnovasyon
  • Sürdürülebilirlik
  • Söyleşi
  • Yazarlar
No Result
Tüm Sonuçları Göster
EMSAL.COM

Ana Sayfa » Yeni Şehircilik Gündemimiz Mevzuatımıza Yansıyacak mı?

Yeni Şehircilik Gündemimiz Mevzuatımıza Yansıyacak mı?

Şehircilik yaklaşımımızdaki köklü değişimleri yansıtacak bir yasal düzenleme yapılmalı ve kentleşmeye sadece imar açısından bakan yaklaşım değiştirilmelidir.

Volkan İdris Sarı Volkan İdris Sarı
21 Şubat 2024
Etiketler: Mevzuat, Planlama, Sürdürülebilirlik
Okuma Süresi:6 dakika
A A
Yeni şehircilik kanunu
PaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaş

İçindekiler

  • İmar Mevzuatında Değişim Var Ancak Dönüşüm Yok
  • İmar Kanunu Neden Güncel Değil?
  • Şehirleşme Sürecinde Yeni Bir Kırılma Noktasındayız
  • Statik İmar Planlamadan Dinamik Şehir Planlamaya Geçiş
  • Planlamada Zihniyet Dönüşümü Mevzuatla Başlatılmalı

Sanayi Devrimi’nden sonra batıdaki hızlı şehirleşme süreçlerinin geriden takip edilmesi ve beledi hizmetlerin çok sonraları kurumsallaşması, Tanzimat’tan günümüze Türk şehirleri için imarın hep öncelikli konu olmasını sağlamıştır. Bu yaklaşım, şehircilikle ilgili mevzuatın isimlendirilmesinde de kendisini göstermiştir.

Tanzimat Dönemi’ndeki Ebniye ve Turuk Nizamnamesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında ana hatları değişmeden Belediye Yapı ve Yollar Kanunu olarak kullanılmaya başlanmıştır. Zaman içerisinde artan şehirleşme meseleleri ile birlikte bu alandaki düzenlemeler, 1956 yılında İmar Kanunu’na evrilmiştir.

İlginizi Çekebilir

Komşular Arası Sorunlarda Arabuluculuk Nasıl Olur?

Rezerv Yapı Alanlarında Mevzuat, Süreç ve Teklif Dosyası Hazırlığı

İmar Mevzuatında Değişim Var Ancak Dönüşüm Yok

1985 yılında yürürlüğe giren ve imar – şehircilik alanındaki genel düzenlemeleri belirleyen 3194 sayılı İmar Kanunu’nun bütünlüğü, süreç içerisinde yapılan değişikliklerle bozulmuştur. İmar Kanunu’ndan sonra planlamaya ilişkin birçok kanun hükmünde kararname (KHK), yönetmelik, genelge, yasaları düzelten ve bunlara ek yapan kanun, Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararı bulunmaktadır. Bu durum, imar ve planlamaya ilişkin münferit düzenlemelerin olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Öyle ki yaklaşık 39 yıldır yürürlükte olan İmar Kanunu’nda 36 kez değişiklik yapılmıştır. 50 maddelik Kanunun 43 farklı maddesinde 63 defa değişiklik yapılmıştır.

İmar Kanunu Değişiklikleri | 1987 - 2023
Yıllar İtibarıyla İmar Kanunu’nda Değiştirilen Madde Sayıları | 1987 – 2023

Peki, tüm bunlara rağmen İmar Kanunu güncel mi? diye sorarsanız, maalesef olmadığını söyleyebilirim. Söylemi temellendirmek adına da bu noktada birkaç noktaya değinmek faydalı olacak.

İmar Kanunu Neden Güncel Değil?

Öncelikle Kanunun 8’inci maddesinde hâlâ bölge planlarını yapma ve yaptırma yetkisi tarif edilirken 2011 yılında kapatılan “Devlet Planlama Teşkilatı” işaret edilmektedir. Nitekim Kanunun günceli yakalamasındaki tek eksiklik bu da değildir. Kanun metninde “sürdürülebilirlik” kelimesi hiç geçmemekte, “dayanıklılık” kelimesi ise yalnızca yapı dayanıklılığı bağlamında ele alınmaktadır.

Yine iklim değişikliği konusu ise sadece kırsal alan planlamasında 2013 yılında yapılan değişiklikle “iklim duyarlı ve ekolojik özellikli plan” hazırlanması yönünde Kanunda yer almış, bunun dışında iklim değişikliğine değinilmemiştir. Diğer yandan Yasada “katılım” kelimesine ise sadece muhtarların köy tasarım rehberi hazırlıklarına katılımına atfen yer verilmiştir. Dolayısıyla İmar Kanunu sık sık değiştirilmiş olmasına rağmen bu değişiklikler Kanunun küresel planlama gündemini yakalamasını sağlayamamıştır.

Şehirleşme Sürecinde Yeni Bir Kırılma Noktasındayız

Türkiye’de şehirler ve şehirleşme süreci çeşitli aşamalardan geçmiş, günümüzde ise yeni bir kırılma noktasına gelinmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında oluşturulmaya çalışılan düşük yoğunluklu modern şehirler hedefi, 1950’li ve 1980’li yıllarda meydana gelen ani, hızlı ve büyük göç dalgaları ile büyük sekteye uğramıştır. Şehirlerin kaldırabileceği düzeyin üzerindeki bu göçler, makro dengelerin bozulmasına ve bunun sonucu olarak da şehir mekânı ve yaşam standartlarına ilişkin ideallerin ikinci plana itilmesine neden olmuştur. Diğer bir ifadeyle ülkemizin maruz kaldığı hızlı şehirleşme süreci; yaşam kalitesi düşük, yüksek yoğunluklu ve altyapısı yetersiz şehirler üretmiştir.

Dolayısıyla mevcut İmar Kanunu’nun yasalaştığı 1980’lerde Türkiye’de şehirleşme oranı yaklaşık yüzde 50 düzeyindeyken, şehirleşme hızı yıllık yaklaşık yüzde 5 ile tarihin en yüksek seviyesine çıkmıştır. Bu nedenle İmar Kanunu’nun özü, hızlı şehirleşmeye cevap üretmek üzere yapılaşma süreçlerinin hızlandırılması ve gecekondulaşmanın önlenmesi için yasal imar süreçlerinin desteklenmesidir.

Bahsi geçen sebeple de aynı dönemde imar planlarını onaylama yetkisi yerel düzeyde belediyelere devredilmiştir. Ancak ülkemizde hem nüfus artış hızı yavaşlarken aynı zamanda şehirleşme hızı da önemli ölçüde azalmıştır. Dolayısıyla Kanunun çıkış dönemindeki öncelik ve yaklaşım günümüz şehirleşme sorunlarını ve gündemini yansıtmamaktadır. Zira gelişmiş ülkelerde olduğu gibi şehirleşme hızı düştükçe politikalar da yapı değiştirmektedir. Örneğin başlangıçta şehre yeni gelen kişiler için konut sağlama ihtiyacı ön plandayken, günümüzde yaşam kalitesinin arttırılması ve kaynakların sürdürülebilir kullanımı önemli hâle gelmiştir.

Statik İmar Planlamadan Dinamik Şehir Planlamaya Geçiş

Statik İmar Planlamadan Dinamik Şehir Planlamaya Geçiş

Aktarmaya çalıştığım içerik ve gündem, Kanunun öngördüğü planlama araçlarının isimlendirmesine de yansımıştır. Zira tüm dünyada “şehir planı” olarak adlandırılan planlar bizde hâlâ “imar planı” şeklinde adlandırılmaktadır.

Dünyadaki diğer şehirlerden farklı olarak dinamik ve değişken bir yapıya sahip olan şehirlerimiz, afetlerin de olumsuz etkileri ile sürekli bir dönüşüm içerisine girmektedir. İmarın acil ve gerekli olduğu dönemde bu isimlendirmenin tercih edilmesi makul görülebilir. Ancak günümüzde şehirlerimizin ana gündemi dönüşüm, sürdürülebilirlik ve dirençlilik hâline gelmiştir.

Son yıllarda şehirleşme sürecimizin ana karakteri hâline gelen yüksek şehirleşme hızı, giderek yavaşlamıştır. Şehirleşme hızı düştükçe şehirleşme politikaları da boyut değiştirmektedir. Kentlerimizi etkileyen büyük krizlerle karşılaşmamız nedeniyle şehircilik gündemimiz de kökten değişmeye başlamıştır. 2020 yılında KOVID-19 pandemisi, 2021 yılında iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine bağlı olarak yaşanan sel – yangın felaketleri ile müsilaj krizi ve maalesef 2023 yılında yaşanan depremler; şehircilik gündemimizde dirençlilik konusunu ilk sıraya taşımıştır. Bu yıl gerçekleştirilecek yerel seçimlerden önce farklı siyasi partilerin yerel yönetim vizyonlarının ortak noktasının da “kentsel dirençlilik” olduğunu görmekteyiz.

Planlamada Zihniyet Dönüşümü Mevzuatla Başlatılmalı

Günümüz şehirlerinin karşılaştığı zorluklar, sadece yapılaşma ve imar düzenlemeleriyle çözülemez hâle gelmiştir. Şehirlerimizin sürdürülebilirlik, çevresel etki, iklim değişikliği ve toplumsal katılım gibi karmaşık konularla başa çıkabilmesi için daha kapsamlı bir yaklaşım benimsenmelidir.

Kent planlamasında dönüşümün diğer bir önemli unsuru da teknolojinin ve veri analizinin kullanımıdır. Akıllı şehir teknolojileri, şehirlerimizin kaynaklarının daha etkin kullanılmasını sağlayabilir, trafik yönetiminden enerji verimliliğine kadar birçok alanda kıymetli çözümler sunabilir. Bu nedenle geleceğin şehir planlaması sadece fiziksel altyapıyı değil, aynı zamanda dijital altyapıyı da kapsamalıdır.

Tüm bu sebeplerden hareketle şehircilik yaklaşımımızda köklü değişimleri yansıtacak bir düzenleme yapılmalıdır. Söz konusu düzenlemeyle şehirleşmeye sadece imar açısından bakan yaklaşım değiştirilmelidir. Özetle kenti; vizyonu, tarihi, coğrafyası, ekonomisi ve kültürü ile bir bütün olarak gören şehir planlama zihniyeti hayata geçirilmelidir. “İmar planı”, “imar kanunu” gibi yapılaşmaya odaklı mevzuat yerine “şehir planı”, “şehircilik kanunu” kavramlar kullanılmalıdır. Mevzuat hazırlanırken; kaynak kullanımı, akıllı altyapı ve kentler, iklim değişikliği ile diğer afetlere dirençli şehirler, katılımcı ve şeffaf planlama gibi kavram ile yaklaşımlar benimsenmelidir.

PaylaşGönderPaylaşTweetPaylaş
Önceki

Kentsel Dönüşüm Kredisi 2024

Sonraki

Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmelerinde Arsayı Teslim Borcu

Sonraki
Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmelerinde Arsayı Teslim Borcu

Gelir Paylaşımlı İnşaat Sözleşmelerinde Arsayı Teslim Borcu

BU HAFTA EN ÇOK OKUNANLAR

Hangi Masraf Ev Sahibine, Hangisi Kiracıya?
Mevzuat

Hangi Masraf Ev Sahibine, Hangisi Kiracıya?

Pelin Şenol Baruh
25 Ocak 2023

Kiracılar ile ev sahipleri arasında mülke yapılan masrafların paylaşımı konusunda anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir. Ev sahibi neleri karşılar, zorunlu giderler kiradan düşer...

Devamını Oku
Tarlaya İmar İzni Nasıl ve Nereden Alınır?

Tarlaya İmar İzni Nasıl ve Nereden Alınır?

24 Temmuz 2023
Kentsel Dönüşümde Yapım Yardımı ve Hibe Şartları

Kentsel Dönüşümde Yapım Yardımı ve Hibe Şartları

19 Aralık 2024
Köy Yerleşik Alanı Dışında Yapılaşma

Köy Yerleşik Alanı Dışında Yapılaşma

18 Ekim 2023
Apartmanlarda Uyulması Gereken Kurallar

Apartmanlarda Uyulması Gereken Kurallar

13 Ekim 2022

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Analiz

İnşaat Malzemeleri Sanayi Endeksinde Dikkat Çeken Yükseliş

20 Haziran 2023
İnovasyon

Proje Geliştirme Süreçlerinde Yeni Yaklaşımlar

24 Ocak 2023
Sektör

Eğitim Binalarındaki Havalandırma Sistemlerinin Önemi

29 Aralık 2022
Mevzuat

Yeni Şehircilik Gündemimiz Mevzuatımıza Yansıyacak mı?

21 Şubat 2024
EMSAL.COM

Emsal.com, Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden gayrimenkul sektörüne ışık tutmak amacıyla kurulmuştur.
 
Sektörün önemli konu başlıklarına dair farkındalığı hem üretici hem de tüketici açısından artırmak adına uzman kalemlerin görüşlerine yer verilen bu platformda, söz konusu alan; geniş bir perspektiften mercek altına alınmaktadır.
 
Emsal.com;

  • Uzman görüşlere ev sahipliği yapar,
  • Gayrimenkul sektörünün dijital kütüphanesidir,
  • Güvenli, kaliteli, tarafsız ve özgün içerikler yayınlar.

  • En Çok Okunanlar

  • Yapı Tatil Tutanağı Nedir, Neden Önemlidir?
  • Bina Kimlik Sistemi Devrede, Peki Yeterli mi?
  • İstanbul’un Gelecek 10 Yılda Konut İhtiyacı
  • Gayrimenkulde Yurt Dışı Talebi
  • Hisseli Tapuda Ön Alım Hakkı ve Fiili Taksim
  • Proptech Nedir, Nerede Kullanılır?
  • Afete Dirençli Kent Nedir?
  • Kiracılı Ev Satılırsa Ne Olur?
  • Kira Davalarında Arabuluculuk Dönemi
  • İmarda Terimler ve Hesaplamalar
  • Dairelerde Balkon Kapatmak Yasal mı?
  • İmar Planı Tadilatı Nedir ve Nasıl Yapılır?
  • Kiracı Satılacak Evi Göstermek Zorunda mı?
  • Kategoriler

    • Gündem
    • Sektör
    • Mevzuat
    • Analiz
    • İnovasyon
    • Sürdürülebilirlik
    • Söyleşi
    • Yazarlar

    Politikalar

    • Yayın İlkeleri
    • KVKK Aydınlatma Metni
    • Gizlilik Politikası
    • Çerez Politikası

    Telegram

    Tüm güncel gelişmeler ve haberler için
    Telegram kanalımıza katılın!

    Kanala Katılın
    • Hakkımızda
    • Künye
    • Etkinlikler
    • İletişim

    © 2025 | Tüm Hakları Saklıdır. | emsal.com

    No Result
    Tüm Sonuçları Göster
    • Gündem
    • Sektör
    • Mevzuat
    • Analiz
    • İnovasyon
    • Sürdürülebilirlik
    • Söyleşi
    • Etkinlikler
    • Konular
    • Yazarlar
    • Hakkımızda
    • Künye
    • Sektörün Emsal’i
    • İletişim

    © 2025 | Tüm Hakları Saklıdır. | emsal.com

    Deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK uyarınca kullanılan çerezler yönetebilir. Daha fazla bilgi için tıklayın.